Soạn bài Buổi học cuối cùng| Văn 7 tập 1 Cánh diều

1. Soạn bài Buổi học cuối cùng: Chuẩn bị 

Nội dung chính:

Thông qua câu chuyện về buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh cảm động của thầy Ha-men, truyện đã tả lại tinh thần yêu nước, sự quý trọng tiếng nói của dân tộc và khẳng định một chân lí quan trọng: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù…”. Đây là một biểu hiện cụ thể về tình yêu đối với quê hương và văn hóa dân tộc, đồng thời là một minh chứng cho sức mạnh của ngôn từ và văn hóa trong việc bảo vệ và phát triển đất nước.

Yêu cầu: Thông tin khái quát về nhà văn An-phông-xơ Đô-đê: Sinh vào năm 1940 tại Nime, Pháp và qua đời vào năm 1987, nhà văn này để lại dấu ấn sâu đậm trong văn học Pháp. Ông được biết đến với nhiều tác phẩm truyện ngắn nổi tiếng, nơi ông thường khám phá những chủ đề như niềm đau của tuổi trẻ hoặc các vấn đề xã hội ở Pháp trong thời kỳ dân chủ. Các tác phẩm của ông thường mang một chất liệu văn học chân thực và sâu sắc, tạo nên những bức tranh sống động về cuộc sống và xã hội Pháp. Những đề tài mà ông thường chọn thể hiện sự quan tâm đến con người và tình hình xã hội, đồng thời chứa đựng thông điệp về tầm quan trọng của dân chủ và tự do trong xã hội.

2. Soạn bài Buổi học cuối cùng: Đọc hiểu 

2.1 Chú ý người kể ngôi thứ nhất và tác dụng của ngôi kể này. 

Tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất: miêu tả một cách vô cùng chân thực, thể hiện được những cảm xúc rõ nét nhất mà tác giả mong muốn truyền tải đến với người đọc.

2.2 Từ sự khác thường của buổi học, dự đoán về sự kiện xảy ra. 

Từ sự khác biệt khác thường ở trong buổi học, ta có thể dự đoán rằng có khả năng có sự kiện không mong muốn sắp xảy ra.

2.3 Chú ý không khí lớp học; cách ăn mặc và thái độ khác thường của thầy Ha-men

- Thầy giáo của chúng tôi mặc một chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn và đội cái mũ tròn bằng lụa đen thêu.

- Lớp học có một cái gì đó khác thường và rất trang trọng

- Ở phía cuối lớp, trên những hàng ghế thường bị bỏ trống, dân làng đang ngồi lặng lẽ giống như chúng tôi.

- Ai nấy đều có vẻ khá buồn rầu, và cụ Hô-de mang theo một quyển tập đánh vần cũ đã sờn mép, để mở rộng ở trên lòng, cặp kính lớn đặt ngang sách.

- Ha-men nói với tông giọng nói dịu dàng và trang trọng.

2.4 Chú ý sự đối lập trong cảm nhận của Phrăng về những cuốn sách.

Những cuốn sách mà tôi vừa đọc trước đó, giờ đây trở nên cảm thấy u ám và nặng nề quá mức. Những quyển sách về ngữ pháp và lịch sử mà tôi từng yêu thích, bây giờ trở thành những người bạn trung thành mà tôi sẽ rất tiếc nuối khi phải chia tay.

2.5 Tại sao thầy Ha-men lại nói: “...con bị trừng phạt thế là đủ rồi…”?

Thầy Ha-men lý giải rằng đó là buổi cuối cùng chúng ta học tiếng Pháp, không còn ngày mai hoặc ngày sau nữa để học. Do đó, những lời trách mắng ấy cũng sẽ tan biến vào hư không.

2.6 Em có suy nghĩ gì về những dòng chữ in đậm này?

Dòng chữ này khơi gợi cho chúng ta suy nghĩ về tầm quan trọng của việc bảo tồn nét văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc. Khi bị đô hộ bởi một nước khác, dù có thay đổi ở nhiều mặt, nhưng dân tộc vẫn giữ được tiếng nói, ngôn ngữ, phong tục, tập quán của mình. Điều này làm nổi bật bản sắc và danh dự của mỗi dân tộc, vì nó chứng tỏ họ vẫn là người của đất nước mình, không bị mất đi danh tính văn hóa. Việc giữ gìn những giá trị văn hóa riêng này không chỉ là sự bảo tồn mà còn là nguồn động viên và vũ khí để các dân tộc tiến lên, giải phóng chính bản thân mình. Đồng thời, nó cũng là nguồn động lực để khẳng định vị thế của mỗi dân tộc trong cộng đồng quốc tế, góp phần vào sự đa dạng và phong phú của nền văn hóa nhân loại. 

2.7 Băn khoăn của cậu bé Phrăng: “Liệu người ta có bắt cả chúng nó cũng phải hót bằng tiếng Đức không nhỉ?” gợi cho em liên tưởng gì?

Sự băn khoăn của cậu bé Phrăng đầy hài hước nhưng cũng không kém phần xót xa. Chim bồ câu chỉ có một tiếng gáy, và đó là điều không thay đổi. Tuy nhiên, qua con mắt của một đứa trẻ, cậu bé đang tự hỏi liệu có lúc nào mọi thứ sẽ bị áp đặt bằng tiếng Đức, từ ngôn ngữ của con người cho đến âm thanh của loài vật. Điều này làm nổi bật sự xót xa trước sự mất dần của ngôn ngữ dân tộc, một phần không thể thiếu của bản sắc văn hóa của mỗi quốc gia. Sự lo ngại này không chỉ là về mất mát ngôn ngữ mà còn là về sự mất đi của đa dạng văn hóa và sự đa chiều của thế giới. Đồng thời, nó cũng là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo tồn và tôn trọng ngôn ngữ và văn hóa của mỗi dân tộc, là một phần quan trọng trong sự phát triển và tồn tại của xã hội.

2.8 Chú ý hình dáng, vẻ mặt của thầy Ha-men khi viết dòng chữ cuối cùng ở phần 5.

- Thầy Ha-men đã đứng dậy trên bục người tái nhợt. Chưa bao giờ tôi cảm thấy thầy lớn lao đến như thế.

- Thầy nghẹn ngào, không nói được hết câu.

- Thầy bèn quay về phía chiếc bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh lên hết sức, thầy cố viết thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!”

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Cánh diều

3. Soạn bài Buổi học cuối cùng: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 26 SGK Văn 7/1 cánh diều 

- Nhan đề Buổi học cuối cùng có thể hiểu rằng đang ám chỉ buổi học cuối cùng tiếng Pháp của một lớp học lúc ấy thuộc vùng bị quân Phổ chiếm đóng.

- Người kể chuyện là cậu bé tên Frăng – một học sinh của lớp học ấy.

- Tác dụng của ngôi kể được sử dụng: miêu tả một cách vô cùng chân thực, thể hiện được cảm xúc rõ nét nhất mà tác giả mong muốn truyền tải đến người đọc.

Duy nhất khóa học DUO tại VUIHOC dành riêng cho cấp THCS, các em sẽ được học tập cùng các thầy cô đến từ top 5 trường chuyên toàn quốc. Nhanh tay đăng ký thôi !!!!

3.2 Câu 2 trang 26 SGK Văn 7/1 cánh diều

Đặc điểm trong tính cách của nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc họa từ những phương diện sau đây:

- Ăn mặc: Mặc chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, với diềm lá sen gấp nếp mịn và cái mũ bằng lụa đen thêu, thầy chỉ mặc vào những dịp có thanh tra hoặc khi phát phần thưởng.

- Lời nói

+ Thầy nói với tông giọng dịu dàng và rất trang trọng

+ Thầy nói với chúng tôi về tiếng Pháp, bảo rằng đó là thứ ngôn ngữ dường như hay nhất thế giới, trong sáng nhất, vững vàng nhất.

- Cử chỉ

+ Ha-men đứng lặng im ở trên bục và đăm đăm nhìn vào những đồ vật quanh mình giống như muốn mang theo trong ánh mắt toàn bộ ngôi trường nhỏ bé kia của thầy.

+ Thầy bèn quay lại về phía bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to nhữ: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM”.

+ Rồi thầy đứng đó, đầu dựa vào bức tường, và chẳng nói, giơ tay ra hiệu lên cho chúng tôi.

3.3 Câu 3 trang 26 SGK Văn 7/1 cánh diều

- Thầy Ha-men nhấn mạnh về tầm quan trọng của tiếng Pháp, gọi đó là ngôn ngữ tốt nhất và quan trọng nhất trên thế giới. Ông khuyến khích chúng tôi giữ vững ngôn ngữ này và không bao giờ quên lãng nó. Ông nhấn mạnh rằng khi một dân tộc giữ vững tiếng nói của mình, họ giống như đã nắm giữ chìa khóa của sự tự do và độc lập.

→ Đó như một bài học cuối cùng, một triết lí mà thầy muốn truyền đạt đến học sinh của mình, hy vọng rằng họ sẽ giữ gìn được tiếng mẹ đẻ, tiếp tục kế thừa và phát triển ngôn ngữ dân tộc. Ông nhấn mạnh rằng việc nắm giữ nó trong tay chính là việc nắm giữ vận mệnh của dân tộc trong tay.

- Thầy bèn quay lại về phía bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to chữ: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM”.

→ Chi tiết trên thể hiện lý tưởng, khát vọng của sự độc lập và tự do cùng tinh thần yêu nước, yêu ngôn ngữ của dân tộc. Cảm xúc đó dường như không thể diễn tả thành lời, vì nó đã đạt đến đỉnh điểm của một người trí thức yêu đất nước, yêu văn hóa và yêu nghề dạy học.

3.4 Câu 4 trang 26 SGK Văn 7/1 cánh diều

Các chi tiết này đã giúp tác giả mô tả thành công nhân vật thầy Ha-men. Thầy là một người đầy tình yêu với quê hương Pháp, ngôn ngữ và nghề dạy học. Trước giờ chia tay, khi phải nói lời tạm biệt với những học sinh yêu quý và những ngày tháng dạy học đầy nhiệt huyết và đam mê, thầy Ha-men dường như không lòng nào muốn, không nỡ lòng, nhưng lại không thể làm gì. Chi tiết viết dòng chữ trên bảng như một cách để thầy thể hiện lại lòng yêu nước mãnh liệt của mình, một lần nữa khẳng định tình yêu và tâm huyết của một người thầy giáo. Hình ảnh của thầy Ha-men cũng là biểu tượng cho những con người thuộc tầng lớp trí thức trẻ tuổi vào thời điểm đó, những người có lòng yêu nước và niềm đam mê với văn hóa và ngôn ngữ của quốc gia mình. Cảnh tượng này đặc biệt cảm động và gợi lại nhiều cảm xúc cho độc giả, đồng thời làm nổi bật tinh thần của những người giáo viên tận tụy và nhiệt huyết trong sứ mệnh giáo dục. Điều này cũng thể hiện rằng, dù thời cuộc có biến đổi, nhưng lòng yêu nước và truyền thống tinh thần vẫn luôn giữ vững trong lòng những người đam mê và tận tụy với nghề dạy học.

3.5 Câu 5 trang 26 SGK Văn 7/1 cánh diều

Câu chuyện tạo nên khung cảnh đầy xót xa và tiếc nuối của một buổi học cuối cùng trong một lớp học ở vùng bị chiếm đóng. Nhưng điểm sáng nổi bật là lòng yêu nước và yêu văn hóa dân tộc của một người thầy giáo đầy tâm huyết. Cảm xúc mà câu chuyện gợi lên trong tôi rất phong phú và đặc biệt là nó giúp tôi hiểu được tầm quan trọng của việc giữ gìn ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Dù chúng ta có thể mất đi độc lập và tự do, nhưng ngôn ngữ và tiếng nói của chúng ta không thể bị mất đi. Đó chính là cột mốc văn hóa, truyền thống và bản sắc của một dân tộc, mà chúng ta cần phải bảo tồn, kế thừa và phát triển. Điều này nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc bảo vệ và tôn trọng ngôn ngữ trong việc duy trì và phát triển bản sắc dân tộc, đồng thời cũng làm nổi bật sự quý trọng của việc truyền dạy lòng yêu nước và tinh thần văn hóa cho thế hệ trẻ. Vận mệnh của một dân tộc có thể thay đổi theo thời gian, nhưng văn hóa truyền thống luôn là điểm ổn định, vững chắc và tồn tại cùng dân tộc. Dù có mất đi độc lập, nhưng khi ngôn ngữ của chúng ta biến mất, chúng ta thực sự đã mất đi quê hương của mình. Điều này nhấn mạnh sự quan trọng của việc bảo vệ và phát triển ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Hơn nữa, các giá trị văn hóa truyền thống không chỉ là di sản quý giá mà còn là nguồn lực lớn để mỗi dân tộc tự giải phóng mình. Câu chuyện đã giúp tôi nhận ra điều này và khuyến khích tôi tự xem xét lại giá trị của ngôn ngữ, tiếng nói và văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Nó là động lực để tôi học hỏi và tôn trọng những gì mình mang trong lòng, và cũng là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc duy trì và phát triển bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc trong xã hội đa văn hóa hiện nay.

3.6 Câu 6 trang 26 SGK Văn 7/1 cánh diều

Trong câu chuyện, nhân vật thầy giáo Ha-men là người mà tôi yêu thích nhất. Thầy đại diện cho tầng lớp trí thức Pháp, một nhóm người yêu nước và yêu văn hóa, đặc biệt là yêu nghề giáo viên. Mặc cho tình hình lịch sử rối ren, khi đất nước bị chiếm đóng và kẻ thù muốn áp đặt tiếng Đức thay cho tiếng Pháp, thầy vẫn kiên trì truyền đạt bài học cuối cùng cho học trò của mình. Đó là bài học về tình yêu nước và giữ gìn văn hóa truyền thống dân tộc, với tâm trạng ngậm ngùi và tiếc nuối rất sâu sắc. Hành động của thầy giáo này không chỉ là một bài học trong sách vở mà còn là một ví dụ sống động về lòng yêu nước và sự kiên định trong bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc. Đồng thời, nó cũng là một thông điệp về sự quý trọng của ngôn ngữ và bản sắc văn hóa trong xã hội, khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục trong việc nuôi dưỡng và thúc đẩy những giá trị này.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài Soạn bài Buổi học cuối cùng trong sách giáo khoa Cánh diều 7 tập 1. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: Người đàn ông cô độc giữa rừng