Soạn bài Cây khế| Văn 6 kết nối tri thức
Cây khế - câu chuyện cổ tích đã đi vào lòng người Việt Nam. Qua hình ảnh cây khế kì diệu và hai anh em với những tính cách trái ngược, truyện đã để lại nhiều bài học sâu sắc về lòng tham, sự biết ơn và ý nghĩa của việc chăm chỉ làm việc. Cùng VUIHOC khám phá Soạn bài Cây khế| Văn 6 kết nối tri thức dưới đây để hiểu rõ hơn về những giá trị nhân văn mà câu chuyện mang lại.
1. Soạn bài Cây khế kết nối tri thức: Trước khi đọc
Hẳn nhiều em có ước muốn được đặt chân đến một hòn đảo ngoài khơi xa lắc, chưa ai biết đến và thường hình dung ở đó có nhiều điều thú vị, kì diệu chờ được khám phá. Hãy tưởng tượng em đang ở vào tình huống đó. Em có thể chia sẻ với các bạn những điều kì diệu mà em được chứng kiến.
Gợi ý trả lời:
- Tưởng tượng một ngày trên hòn đảo bí ẩn: Gió biển lồng lộng thổi vào tóc, mang theo hơi muối mặn và mùi thơm của đại dương. Trước mắt mình là một bãi cát trắng trải dài bất tận, những con sóng vỗ rì rào vào bờ tạo nên bản nhạc du dương. Bầu trời trong xanh, điểm xuyết những đám mây trắng bông xốp trôi lững lờ.
- Những điều kỳ diệu trên đảo:
+ Rừng rậm nguyên sinh: Bước vào sâu trong đảo, mình lạc vào một khu rừng rậm nguyên sinh xanh tốt. Những cây cổ thụ cao vút, tán lá xum xuê che phủ cả một vùng trời. Tiếng chim hót líu lo, tiếng côn trùng kêu rả rích tạo nên một bản giao hưởng tự nhiên tuyệt vời. Ở đây, mình có thể bắt gặp những loài động vật hoang dã độc đáo, như những chú khỉ tinh nghịch chuyền cành, những con chim có bộ lông sặc sỡ, hoặc cả những loài bò sát kỳ lạ ẩn mình trong các hốc đá.
+ Hang động bí ẩn: Sau một buổi khám phá rừng rậm, mình tình cờ phát hiện ra một hang động bí ẩn. Ánh sáng mặt trời lọt qua những khe đá, chiếu rọi vào lòng hang tạo nên những hình thù kỳ lạ. Bên trong hang động, có những nhũ đá lung linh như những chiếc đèn chùm khổng lồ, và những dòng suối nhỏ róc rách chảy róc rách.
+ Động vật biển: Bờ biển của hòn đảo là thiên đường của các loài sinh vật biển. Mình có thể ngắm nhìn những đàn cá đủ màu sắc bơi lội tung tăng trong làn nước trong xanh, hoặc tìm kiếm những con sao biển nhiều màu sắc ẩn mình dưới những tảng đá. Nếu may mắn, mình còn có thể bắt gặp những chú rùa biển đang chậm rãi bò lên bờ để đẻ trứng.
+ Cây cối kỳ lạ: Trên đảo có rất nhiều loài cây cối kỳ lạ mà mình chưa từng thấy bao giờ. Có những cây có hoa màu sắc sặc sỡ, có những cây có trái cây kỳ lạ với hương vị thơm ngon. Mình có thể thử những loại quả này, nhưng nhớ là phải cẩn thận, vì có thể có những loại quả độc đấy.
+ Vùng biển lung linh: Vào ban đêm, khi bầu trời đầy sao, mình có thể ra biển để ngắm nhìn những vì sao lấp lánh phản chiếu trên mặt nước. Nếu may mắn, mình còn có thể thấy được hiện tượng thủy triều lên xuống, tạo nên những âm thanh kỳ diệu.
>> Xem thêm: Soạn văn 6 kết nối tri thức
2. Soạn bài Cây khế kết nối tri thức: Đọc văn bản
2.1 Thời gian, địa điểm diễn ra câu chuyện có gì đặc biệt?
- Thời gian: Câu chuyện diễn ra trong một thời đại không xác định, được thể hiện qua cụm từ "Ngày xửa ngày xưa". Đây là cách mở đầu điển hình của các truyện cổ tích, gợi lên một không gian và thời gian xa xưa, huyền bí.
- Địa điểm: Câu chuyện diễn ra tại một ngôi làng hoặc một vùng quê nào đó. Địa điểm này không được xác định cụ thể mà chỉ được gợi qua những chi tiết như "một nhà kia", "một gian nhà lụp xụp", "cây khế ngọt", "ruộng cho làm rẽ". Điều này tạo ra một không gian mở, giúp người đọc có thể hình dung ra nhiều địa điểm khác nhau.
⇒ Đoạn văn trên đã khéo léo sử dụng những chi tiết về thời gian và địa điểm để tạo ra một không gian truyện cổ tích đặc trưng. Qua đó, người đọc có thể dễ dàng hình dung ra một câu chuyện xảy ra trong quá khứ, tại một nơi nào đó rất xa xôi.
2.2 Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Dự đoán có hai khả năng có thể xảy ra:
- Chim ăn hết khế trên cây rồi bay đi nơi khác, khiến cho gia đình người em không còn gì để ăn
- Chim ăn khế thì sẽ đem đến một thứ khác để trao đổi với gia đình người em, giúp họ có cuộc sống tốt hơn
2.3 Một hang lớn đầy vàng, kim cương, thủy tinh, hổ phách, … trông thế nào?
Đó là một cái hang động khổng lồ, bên trong toàn là vàng, kim cương, thủy tinh, hổ phách chồng chất lên nhau thành từng ngọn núi nhỏ, bám đầy ở trên vách tường, lối đi, phát ra ánh sáng lấp lánh, chói chang
2.4 Cái túi của vợ chồng người anh sẽ gây ra điều gì?
- Cái túi của vợ chồng người anh quá to so với túi ba gang theo lời chim dặn. Nếu hắn lấp đầy cái túi đó thì cân nặng sẽ rất lớn và chim sẽ không thể chở được, lúc này có hai trường hợp có thể xảy ra:
+ Người anh sẽ bị bỏ lại đảo vàng một mình
+ Trên đường về, do trọng tải quá nặng, người anh sẽ bị rớt xuốn
3. Soạn bài Cây khế kết nối tri thức: Sau khi đọc
3.1 Câu 1 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Cây khế kể về chuyện gì? Em thích nhất chi tiết nào trong chuyện?”
- Truyện cổ tích Cây khế kể về câu chuyện của hai anh em mồ côi cha mẹ, trong 1 nhà nhưng có tính cách đối lập nhau . Người anh thì tham lam, xấu xa, độc ác, chiếm hết gia tài, không quan tâm đến người em chỉ để cho người em một cây khế. Người em thì hiền lành, chăm chỉ. Dù bị anh trai đối xử bất công, nhưng người em vẫn sống lương thiện và không oán trách. Nhờ chăm sóc cây khế, người em được chim thần giúp đỡ, đổi khế lấy vàng. Khi được chim thần giúp đỡ, người em luôn biết ơn và không bao giờ quên ơn. Còn người anh tham lam, cố lấy thật nhiều vàng, vì quá tham lam mà cuối cùng lại mất tất cả, thậm chí còn phải trả giá bằng mạng sống của mình.
⇒ Qua câu chuyện, tác giả dân gian thể hiện niềm tin vào chân lí ở hiền gặp lành, gieo gió gặt bão trong cuộc sống.
- Chi tiết em thích nhất trong truyện là khi chim thần đến trả vàng cho người em. Em thích chi tiết này vì nó cho thấy sự công bằng và phần thưởng xứng đáng dành cho người tốt. Người em chăm chỉ, hiền lành được chim thần giúp đỡ, trở nên giàu có. Ngược lại, người anh tham lam lại phải nhận lấy kết cục bi thảm.
3.2 Câu 2 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức:
Mẫu tóm tắt 1:
Ngày xửa ngày xưa, ở một nhà kia có hai anh em mồ côi cha mẹ. Hai anh em luôn chăm lo làm lụng nên cũng đủ ăn. Nhưng kể từ khi có vợ, người anh đâm ra lười biếng. Hai vợ chồng người em thì cố gắng làm lụng. Thấy vậy, người anh sợ em tranh công, bàn với vợ cho vợ chồng người em ra ở riêng. Người anh chỉ chia cho em một gian nhà lụp xụp, ở trước cửa có một cây khế ngọt. Quanh năm hai vợ chồng người em chăm sóc cho cây khế tươi tốt. Đến mùa, cây khế ra rất nhiều quả. Bỗng một hôm có con chim lạ đến ăn khế chín. Ròng rã suốt một tháng trời, ngày nào chim cũng đến ăn. Người vợ đợi con chim ăn xong liền xin nó đừng ăn nữa. Chim thần liền đáp lại: “Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng”. Hai vợ chồng người em nghe vậy bèn làm theo lời chim. Hôm sau, chim đưa người em ra đảo lấy vàng và trở về nhà. Từ đó, vợ chồng người em trở nên giàu có. Hai vợ chồng người anh thấy vậy vội đến hỏi chuyện. Nghe em kể hết đầu đuôi câu chuyện, người anh liền gạ đổi hết gia sản để lấy túp lều và cây khế. Đến mùa khế chín, chim lại đến ăn và trả lời cũ. Nhưng hai vợ chồng người anh tham lam may cái túi to gấp ba lần. Đến nơi, người anh cố nhặt vàng và kim cương cho thật đầy túi. Trên đường về, vì quá nặng lại gặp gió lớn, chim đã đâm bổ xuống biển. Người anh thì bị ngọn sóng cuốn đi với tay nải vàng và châu báu đầy người, còn chim thì lại vùng lên bay về núi rừng.
Mẫu tóm tắt 2:
Ở làng nọ, có hai anh em sống với nhau. Sau khi cha mẹ mất, người anh tham lam đã chiếm hết gia tài, chỉ để lại cho người em một túp lều nhỏ và một cây khế ngọt. Vợ chồng người em sống nghèo khổ nhưng rất chăm chỉ. Họ hàng ngày chăm sóc cây khế, mong chờ đến ngày thu hoạch. Khi cây khế sai trĩu quả, một hôm, một con chim thần bay đến ăn trộm quả khế. Người em ngạc nhiên nhưng không dám đuổi. Chim thần nói: "Ăn một quả, trả một cục vàng, ngươi hãy may một cái túi ba gang mà đựng". Người em làm theo lời chim thần. Ngày ngày, con chim lại đến ăn khế và mang vàng đến trả cho người em. Nhờ vậy, vợ chồng người em dần trở nên giàu có. Người anh thấy vậy, vô cùng ghen tị. Hắn đòi người em nhường lại cây khế để mình cũng được giàu có như vậy. Người em vì thương anh nên đã đồng ý. Người anh tham lam, háo hức chờ đợi chim đến. Khi chim đến, hắn ta tham lam đòi lấy thật nhiều vàng, khiến con chim sợ hãi. Con chim vội vàng bay đi, làm rơi người anh xuống biển và hắn ta mất tích. Câu chuyện "Cây khế" là một bài học về lòng tham và sự chăm chỉ. Người em hiền lành, chăm chỉ được đền đáp xứng đáng, còn người anh tham lam thì phải trả giá đắt cho những hành động của mình. Câu chuyện cũng ca ngợi tình yêu thương giữa những người trong gia đình.
Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.
3.3 Câu 3 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Truyện cổ tích thường mở đầu bằng những từ ngữ quen thuộc chỉ thời gian trong quá khứ, không gian không xác định. Em hãy tìm các từ ngữ đó trong truyện Cây khế.”
Trong truyện Cây khế, chúng ta bắt gặp những cụm từ ngữ quen thuộc chỉ thời gian trong quá khứ, không gian không xác định như:
- Các cụm từ ngữ chỉ thời gian:
+ Ngày xửa ngày xưa: Đây là cụm từ mở đầu quen thuộc nhất, tạo không gian và thời gian mơ hồ, xa xưa.
+ Một buổi sáng: Chỉ một thời điểm cụ thể trong ngày, tạo không gian gần gũi, sinh động hơn.
+ Từ đó ròng rã một tháng trời: Chỉ một khoảng thời gian dài, tạo cảm giác câu chuyện diễn ra chậm rãi, đều đặn.
+ Sáng hôm sau: Chỉ một thời điểm cụ thể tiếp theo, tạo sự liên kết giữa các sự kiện trong truyện.
- Các từ ngữ chỉ không gian:
+ Ở một nhà kia: Chỉ một không gian sống không xác định, tạo cảm giác chung chung.
Trước cửa có một cây khế ngọt: Chỉ một không gian cụ thể hơn, gắn liền với nhân vật.
+ Bao nhiêu ruộng cho làm rẽ: Chỉ một không gian rộng lớn, giàu có.
+ Ra tới giữa biển: Chỉ một không gian rộng lớn, bao la.
+ Một cái đảo toàn đá trắng, đá xanh, đá đỏ, đá ngũ sắc: Tạo nên một không gian kỳ ảo, đầy màu sắc.
3.4 Câu 4 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang có phải là con vật kỳ ảo không? Vì sao?”
Con chim trong truyện Cây khế là một con vật kỳ ảo:
- Khả năng đặc biệt: Con chim có khả năng nói chuyện, mang vàng đến trả cho người em, và đưa người anh đến một hòn đảo đầy vàng. Đây đều là những khả năng vượt quá khả năng của các loài chim thông thường.
- Vai trò quan trọng: Con chim không chỉ là một nhân vật phụ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy câu chuyện lên cao trào, phân biệt rõ ràng giữa người tốt và người xấu.
- Xuất hiện bất ngờ: Con chim xuất hiện một cách bất ngờ và bí ẩn, tạo nên sự tò mò và hấp dẫn cho người đọc.
3.5 Câu 5 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Trong lời kể của truyện cổ tích, tác giả dân gian thường xen vào những câu có dáng dấp ca dao, tục ngữ, lời có vần dễ thuộc, dễ nhớ. Trong truyện này, có câu nói nào như thế? Nhân vật nào đã nói câu nói đó?”
- Câu có dáng dấp ca dao, tục ngữ, lời có vần dễ thuộc, dễ nhớ trong truyện cổ tích Cây khế: "Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng!". Câu nói này không chỉ có vần điệu mà còn rất ngắn gọn, dễ nhớ, lại chứa đựng một lời hứa đầy hấp dẫn. Nó thể hiện sự hào phóng và kỳ diệu của con chim thần, đồng thời cũng là lời gợi mở cho những điều tốt đẹp sẽ đến với người em.
- Câu nói này có ý nghĩa rất quan trọng:
+ Tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện: Câu nói này như một lời tiên tri, tạo ra sự tò mò và mong đợi cho người đọc về những gì sẽ xảy ra tiếp theo.
+ Nhấn mạnh tính cách của con chim thần: Câu nói này cho thấy con chim thần là một sinh vật thông minh, có phép thuật và rất hào phóng.
+ Gợi mở về luật nhân quả: Câu nói ngụ ý rằng, những hành động tốt đẹp sẽ được đền đáp xứng đáng.
- Nhân vật đã nói câu này là con chim lớn (chim thần)
3.6 Câu 6 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Đảo xa nơi con chim đưa người em đến có điều gì kì diệu? Điều kì diệu này đã giúp gì cho cuộc sống của người em sau đó?”
- Điều kỳ diệu của Đảo xa:
+ Kho tàng vô tận: Đảo xa như một mỏ vàng khổng lồ, chứa đựng những thứ quý giá mà con người ao ước.
+ Vị trí bí mật: Đảo này nằm cách xa đất liền, ít người biết đến, tạo nên một không gian riêng tư và an toàn.
+ Sự giúp đỡ của chim: Con chim không chỉ đưa người em đến đảo mà còn giúp người em lấy vàng về, thể hiện một tình bạn thủy chung và biết ơn.
- Ảnh hưởng đến cuộc sống của người em:
+ Giàu có: Nhờ số vàng mang về từ đảo, người em trở nên giàu có, sung túc.
+ Cuộc sống hạnh phúc: Với khối tài sản lớn, người em có thể xây dựng một cuộc sống thoải mái, không còn lo lắng về cơm áo gạo tiền.
+ Được mọi người kính trọng: Sự giàu có mang lại cho người em địa vị và sự tôn trọng trong xã hội.
3.7 Câu 7 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Trong truyện, hai nhân vật người anh và người em luôn đối lập nhau về hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập giữa họ và nêu nhận xét về đặc điểm của hai nhân vật này.”
| Người anh | Người em |
|
- Lười biếng, trút hết công việc cho vợ chồng người em |
- Tốt bụng, luôn chăm chỉ làm lụng, thức khuya dậy sớm |
- Nhận xét về đặc điểm của hai nhân vật:
+ Người anh: Người anh là hình ảnh tiêu biểu cho những kẻ tham lam, ích kỷ, không biết chia sẻ. Hành động của anh ta thể hiện sự độc ác và tàn nhẫn khi đối xử với em trai. Cuộc sống của người anh là một bài học đắt giá về sự tham lam. Anh ta đã đánh mất tất cả những gì mình có, thậm chí cả mạng sống, chỉ vì lòng tham vô đáy.
+ Người em: Người em là hình ảnh của sự hiền lành, chất phác và biết ơn. Dù bị đối xử bất công, anh ta vẫn luôn giữ thái độ nhẫn nhịn và tốt bụng. Chính nhờ sự tốt bụng và chăm chỉ của mình, người em đã được đền đáp xứng đáng với một cuộc sống giàu sang, hạnh phúc.
3.8 Câu 8 trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
“Từ những kết cục khác nhau đối với người anh và người em, tác giả dân gian muốn gửi gắm bài học gì trong truyện này?”
Từ những kết cục khác nhau của hai anh em trong truyện Cây khế, tác giả dân gian muốn gửi gắm đến chúng ta những bài học sâu sắc về đạo đức và cuộc sống:
- Bài học về lòng tham: Người anh, vì lòng tham quá lớn, đã đánh mất tất cả những gì mình có. Câu chuyện cho thấy, lòng tham là con dao hai lưỡi, nó có thể hủy hoại con người và khiến ta mất đi những điều quý giá.
- Bài học về sự chăm chỉ, tốt bụng: Ngược lại, người em, với sự chăm chỉ, tốt bụng, đã được đền đáp xứng đáng. Qua đó, câu chuyện khẳng định rằng, những người sống tốt, làm việc chăm chỉ sẽ luôn được đền đáp xứng đáng.
- Bài học về nhân quả: Hành động của mỗi người đều sẽ có kết quả tương ứng. Người anh tham lam đã phải nhận lấy hậu quả thích đáng, trong khi người em tốt bụng lại được hưởng hạnh phúc.
- Bài học về sự chia sẻ: Câu chuyện cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự chia sẻ. Người em sẵn sàng chia sẻ cây khế với anh, dù biết rằng anh không trân trọng.
- Bài học về sự biết ơn: Người em luôn biết ơn những gì mình có, vì vậy mà anh ta được ban tặng những điều tốt đẹp hơn.
⇒ Tóm lại, truyện Cây khế là một câu chuyện cổ tích mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Qua câu chuyện, tác giả dân gian muốn gửi gắm đến chúng ta những bài học về đạo đức, về cách sống tốt đẹp. Câu chuyện cũng là lời cảnh tỉnh đối với những người có lòng tham và là nguồn động viên đối với những người tốt bụng, chăm chỉ.
4. Viết kết nối với đọc trang 35 sgk văn 6/2 kết nối tri thức
Tưởng tượng ra một kết thúc khác cho chuyện Cây khế. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể về kết thúc đó.
Sau khi được chim thần đưa đến hòn đảo vàng, người anh ban đầu vẫn đắm chìm trong sự giàu sang. Tuy nhiên, một đêm, anh mơ thấy mẹ già đau ốm, em trai khốn khó, lòng lương thiện trỗi dậy, anh nhận ra rằng vàng bạc không thể mua được tình thân. Anh quyết định trở về quê hương, mang theo một phần vàng để giúp đỡ gia đình và làng xóm. Trở về nhà, người anh xây dựng lại ngôi nhà và giúp đỡ em trai. Anh dùng vàng để đào giếng, xây dựng trường học và bệnh viện cho làng, mọi người vô cùng biết ơn và kính trọng anh. Một ngày kia, khi đang đi thăm ruộng, người anh tình cờ gặp lại chim thần. Chim thần đã hóa thành một chàng trai trẻ đẹp, và họ trở thành bạn thân, cả hai cùng nhau xây dựng một cuộc sống mới, hạnh phúc và ý nghĩa.
HỌC ONLINE CÙNG GIÁO VIÊN TOP 5 TRƯỜNG ĐIỂM QUỐC GIA
Khóa học online ĐẦU TIÊN VÀ DUY NHẤT:
⭐ Xây dựng lộ trình học cá nhân hóa, giúp con tăng 3 - 6 điểm chỉ sau 1 khóa học
⭐ Học chắc - ôn kỹ, tăng khả năng đỗ vào các trường chuyên cấp 2, cấp 3
⭐ Chọn thầy cô, lớp, môn học theo mong muốn và thời gian biểu cá nhân
⭐ Tương tác trực tiếp hai chiều cùng thầy cô, hỗ trợ con 24/7
⭐ Học lý thuyết đi đôi với thực hành, kết hợp chơi và học giúp con học hiệu quả
⭐ Công nghệ AI cảnh báo học tập tân tiến, giúp con tập trung học tập
⭐ Tặng full bộ tài liệu độc quyền trong quá trình học tập được biên soạn bởi các thầy cô TOP 5 trường điểm quốc gia
Trải nghiệm khóa học DUO hoàn toàn miễn phí ngay!!
Trên đây VUIHOC đã cùng Soạn bài Cây khế| Văn 6 kết nối tri thức. Qua hình ảnh cây khế kỳ diệu và hai anh em trái ngược, truyện đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc về lòng tham, sự biết ơn và ý nghĩa của việc chăm chỉ làm việc. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!
>> Mời bạn tham khảo thêm:
