Soạn bài Gió lạnh đầu mùa| Văn 6 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa Chân trời sáng tạo: Chuẩn bị đọc

1.1 Tìm hiểu về nhà văn Thạch Lam

a. Tiểu sử nhà văn Thạch Lam

- Tên khai sinh của nhà văn Thạch Lam  là Nguyễn Tường Vinh (sau này đổi thành Nguyễn Tường Lân)

- Ông sinh năm 1910 và mất năm 1942

- Quê quán: Nguyên quán của ông là ở Hà Nội

- Gia đình: sinh ra ở Hà Nội trong một gia đình công chức gốc quan lại, thuở nhỏ chủ yếu sinh sống ở quê ngoại thuộc phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Thạch Lam là người con thứ 6 ở trong gia đình có 7 người con (bao gồm 6 trai và 1 gái)

- Cuộc đời:

Cha ông mất sớm cho nên mẹ ông phải một mình buôn bán để nuôi mẹ chồng cùng với bảy người con... Lúc nhỏ, ông chủ yếu sinh sống ở quê ngoại.

Ở Cẩm Giàng, Thạch Lam đã theo học tại trường Nam (Tiểu học Hải Dương, nay chính là trường Tiểu học Tô Hiệu). Đến khi người anh cả là Nguyễn Tường Thụy ra trường dạy học tại Tân Đệ (Thái Bình), mẹ ông đã đưa cả nhà đi theo người con cả, vậy nên Thạch Lam cũng đến học ở Tân Đệ. Nhưng ở đây được một năm, làm vẫn không đủ cho từng ấy miệng ăn, mẹ ông dẫn theo các con (trừ Nguyễn Tường Thụy) về Hà Nội thuê ở nhà, rồi cứ thế lúc thì ở Hà Nội, lúc lại ở Cẩm Giàng.

Muốn sớm đỡ đần cho mẹ mình, Thạch Lam đã nhờ mẹ nói khéo với ông lý trưởng cho đổi tên và khai tăng tuổi để có thể học ban thành chung. Tiếp đó, ông thi đỗ vào trường Cao đẳng Canh Nông tại Hà Nội, nhưng chỉ học được một thời gian, rồi sau đó vào trường Trung học Albert Sarraut để học thi Tú tài.

b. Sự nghiệp văn học của nhà văn Thạch Lam

- Tác phẩm nổi bật:

Hầu hết những sáng tác của Thạch Lam được đăng báo trước khi in ra thành sách. Tác phẩm bao gồm:

+ Gió lạnh đầu mùa (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, năm 1937)

+ Nắng trong vườn (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, năm 1938)

+ Ngày mới (truyện dài, Nhà xuất bản Đời nay, năm 1939)

+ Theo giòng (bình luận văn học, Nhà xuất bản Đời nay, năm 1941)

+ Sợi tóc (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, năm 1942)

+ Một thứ quà của lúa non: Cốm (Hà Nội băm sáu phố phường, Nhà xuất bản Đời Nay, năm 1943) - đã được in trong SGK Ngữ văn 7, tập một.

+ Hà Nội băm sáu phố phường (Tùy bút, Nhà xuất bản Đời Nay, năm 1943)

+ Và hai quyển truyện viết cho thiếu nhi: Quyển sách và Hạt ngọc. Cả hai đều do Nhà xuất bản Đời Nay ấn hành vào năm 1940.

+ Thạch Lam có tác phẩm truyện ngắn Hai đứa trẻ đã được in trong SGK ngữ văn 11, tập một và được in vào SGK lớp 10 tập một theo chương trình mới bắt đầu từ năm 2022.

- Phong cách sáng tác:

+ Là một cây bút viết truyện ngắn tài hoa trong nền văn học Việt Nam hiện đại

+ Đặc điểm truyện ngắn của Thạch Lam:

• Sáng tác thường hướng đến cuộc sống cơ cực của những người dân nơi thành thị nghèo khó và vẻ đẹp rất nên thơ của cuộc sống thường nhật
• Cốt truyện vô cùng đơn giản thuộc loại truyện không có truyện
• Thạch Lam đi sâu vào trong thế giới nội tâm nhân vật
• Ngôn ngữ trong sáng, giản dị và giàu chất thơ
• Giọng văn có chút trầm lắng nhỏ nhẹ giống như lời tâm tình thủ thỉ
• Có sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai yếu tố hiện thực với lãng mạn, tự sự với trữ tình. Thạch Lam là người khai sinh ra thể loại truyện ngắn trữ tình

1.2 Chuẩn bị đọc 

Câu 1 trang 8 Ngữ văn lớp 6 Chân trời sáng tạo Tập 2

Dựa vào nhan đề, em hãy đoán xem văn bản đó viết về điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

Dựa vào nhan đề, em có thể đoán được văn bản sẽ kể về một câu chuyện được diễn ra vào những ngày gió mùa đầu tiên của mùa đông

Câu 2 trang 8 Ngữ văn lớp 6 Chân trời sáng tạo Tập 2

Em đã bao giờ làm một việc tốt nhưng mà bị người khác hiểu lầm và chê trách hay chưa?

Hướng dẫn trả lời:

Học sinh trả lời dựa theo những gì mà mình đã trải qua.

Gợi ý:

Em đã từng làm một việc tốt nhưng vô tình bị người khác hiểu nhầm. Lúc đó, em có nhìn thấy một tờ tiền với mệnh giá 500.000 rơi ở trên sân trường, nên đã nhặt lên để đem đến phòng thầy Tổng phụ trách, nhờ thầy tìm ra chủ nhân của tờ tiền. Tuy nhiên, lúc đấy một bạn học sinh đã nhìn thấy sau đó bảo rằng em định giấu tờ tiền đó đi. Tuy sau đó, mọi chuyện đã được giải thích và bạn cũng đã xin lỗi, nhưng em vẫn có cảm thấy rất buồn.

>> Xem thêm: Soạn văn 6 Chân trời sáng tạo

2. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa Chân trời sáng tạo: Trải nghiệm cùng văn bản

2.1 Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý và Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?

Hướng dẫn trả lời:

-  Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý và Túc gợi cho em hình ảnh về cuộc sống của những đứa trẻ có cuộc sống nghèo khổ cơ cực, đến nỗi một cái áo lành lặn cũng không có để mặc.

- Vì khi những cơn gió lạnh đầu mùa đang tới dần, chúng vẫn phải mặc bộ quần áo mà ngày thường được may vá rất nhiều chỗ, rét tới nỗi “môi chúng nó tím lại” và “da thịt thâm” đi, răng thì cứ “đập vào nhau”. 

- Hình ảnh đó khiến em cảm thấy rất buồn và thương xót vô cùng cho cuộc sống của những đứa trẻ nghèo khổ và bần hàn.

2.2 Việc Sơn và chị đã quyết định cho Hiên cái áo thể hiện về tính cách gì của hai chị em?

Hướng dẫn trả lời:

- Việc Sơn và chị đã quyết định cho Hiên chiếc áo thể hiện chị em Sơn có lòng tốt, bao dung và đùm bọc cho những đứa trẻ nghèo. 

Hay còn nói cách khác đó là chị em Sơn có lòng trắc ẩn với những hoàn cảnh nghèo khổ.

2.3 Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn đã gặp phải chuyện gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Theo em, đoạn tiếp theo hai chị em Sơn sẽ được mẹ khen, vì có lòng tốt muốn giúp đỡ người nghèo khổ hoặc cũng có thể sẽ bị mẹ trách mắng, vì tự ý lấy áo mà mẹ mua đem cho người khác.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

3. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa Chân trời sáng tạo: Suy ngẫm và phản hồi 

3.1 Câu 1 trang 11 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Chỉ ra một vài từ ngữ thể hiện những ý nghĩ và cảm xúc của nhân vật Sơn ở trong đoạn văn dưới đây:

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn sau đó liệt kê ra những từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật.

Lời giải chi tiết:

Một vài từ ngữ thể hiện những ý nghĩ và cảm xúc của nhân vật Sơn ở trong đoạn văn: chợt nhớ, nhớ thương, động lòng thương, ý nghĩ tốt.

3.2 Câu 2 trang 11 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Những sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể được tóm tắt thành chuỗi như sau:

Em hãy cho biết:

- Những sự việc trên liên quan với nhau ra sao?

- Nếu không có sự việc (c) thì có thể xảy ra sự việc (d) hay không?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ những sự việc đã cho và tìm ra mối liên hệ giữa chúng.

Lời giải chi tiết:

- Những sự việc trên liên quan chặt chẽ với nhau, sự việc này dẫn tới sự việc kia, tạo thành chuỗi liền mạch cho toàn văn bản.

- Nếu không có sự kiện (c) thì sẽ không có sự xuất hiện của sự kiện (d) vì có hành động cho áo Hiên của hai chị em thì mẹ của Hiên mới mang áo tới trả lại.

3.3 Câu 3 trang 12 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Hành động cho áo đã góp phần thể hiện tính cách gì của nhân vật Sơn và Lan? Hành động đó có ý nghĩa gì với Hiên?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ xem, một người tặng quà cho những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình sẽ là người như thế nào và hành động đó sẽ giúp cho người khó khăn nhận được những điều gì về mặt tình cảm và vật chất.

Lời giải chi tiết:

- Hành động cho áo đã góp phần thể hiện tính cách tốt bụng và biết yêu thương đùm bọc những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình của chị em Sơn.

- Hành động đó của hai đứa trẻ có ý nghĩa hết sức to lớn đối với Hiên vì Hiên không những được ủ ấm cơ thể mà về tinh thần, Hiên còn nhận được sự quan tâm và chia sẻ của người khác vào những ngày có gió lạnh đầu mùa.

3.4 Câu 4 trang 12 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Vì sao người mẹ lại không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã tác động như thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ trong phần cuối truyện?

Phương pháp giải:

Xét xem hành động của hai chị em là hành động đáng được khen ngợi hay đáng trách. Từ đó đã giúp người lớn có cách cư xử tốt đẹp như thế nào.

Lời giải chi tiết:

- Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan là vì hành động của hai đứa trẻ là một hành động rất đẹp. Hành động ấy đã bộc lộ được tính cách tốt bụng, sự quan tâm và sẻ chia của các em. Mặt khác cũng thể hiện được nền giáo dục tốt từ người mẹ.

- Hành động của hai đứa trẻ đã tác động rất tích cực đến cách ứng xử của hai người mẹ trong phần cuối truyện, mẹ của hai đứa trẻ đã cho mẹ của Hiên mượn tiền để may áo cho con. Có thể nói, hai đứa trẻ đã phần nào giúp cho người lớn trở nên tốt đẹp hơn.

3.5 Câu 5 trang 12 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem đến cho Hiên là đáng khen hay là đáng trách? Tại sao?

Phương pháp giải:

Đây là một câu hỏi mở, em hãy suy nghĩ và trả lời theo quan điểm của cá nhân và giải thích lí do tại sao em cho là như thế.

Lời giải chi tiết:

Đây là câu hỏi mở cho nên các em trả lời dựa theo quan điểm của bản thân. Cũng có thể tham khảo câu trả lời dưới đây:

Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ đem chiếc áo bông của em Duyên tới cho Hiên là hành động đáng khen. Đáng khen ở chỗ hai đứa trẻ vô cùng tốt bụng, đầy sự sẻ chia và quan tâm đến những người có hoàn cảnh khó khăn. Chiếc áo của em Duyên nhưng em Duyên đã không còn và không thể sử dụng nó nữa, mình nên tặng lại nó cho người có hoàn cảnh khó khăn hơn.

3.6 Câu 6 trang 12 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Văn bản trên viết về đề tài gì?

Phương pháp giải:

Từ nội dung văn bản hãy nêu ra đề tài của bài.

Lời giải chi tiết:

Văn bản này viết về đề tài tình yêu thương của con người ở trong cuộc sống.

3.7 Câu 7 trang 12 sgk văn 6/2 Chân trời sáng tạo

Nêu chủ đề của câu chuyện.

Phương pháp giải:

Từ đề tài của văn bản, hãy đi tìm chủ đề cụ thể của truyện (chủ đề là vấn đề cụ thể, khía cạnh nhỏ hơn đề tài).

Lời giải chi tiết:

Chủ đề của truyện xoay quanh sự sẻ chia của những đứa trẻ cùng với sự khác biệt giữa những đứa trẻ được lớn lên trong gia đình giàu có và những đứa trẻ sống nghèo khổ ở tận cùng của xã hội.

Bài viết phía trên là phần Soạn bài Gió lạnh đầu mùa| Văn 6 Chân trời sáng tạo vô cùng chi tiết và dễ hiểu giúp trả lời những câu hỏi trong bài. Qua phần soạn bài này, các em có thể phần nào hiểu được tình cảnh của xã hội ngày xưa cùng với tình yêu thương và sự sẻ chia luôn tồn tại trong cuộc sống thông qua những hành động nhỏ.

Ngoài phần Soạn bài Gió lạnh đầu mùa| Văn 6 Chân trời sáng tạo, nếu các em có mong muốn tham khảo thêm về những bài soạn văn khác hay là những bài soạn có trong các môn học khác, thì hãy truy cập vào website chính thức của VUIHOC (vuihoc.vn) để có thể đăng ký khoá học của bản thân một cách nhanh chóng nhất, ngoài ra còn được các thầy cô giáo giỏi và nhiệt huyết của VUIHOC giải đáp những thắc mắc thường gặp phải trong toàn bộ quá trình học tập.

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Một năm ở Tiểu học
• Viết bài văn tả cảnh sinh hoạt
• Ôn tập trang 130