Soạn bài Ôn tập trang 95| Văn 7 tập 1 chân trời sáng tạo

Biểu hiện

Tản văn

Tùy bút

Khái niệm

Tản văn là một loại văn xuôi ngắn gọn, hàm súc, có thể trữ tình hoặc tự sự, nghị luận hay miêu tả phong cảnh và khắc họa nhân vật. Lối thể hiện đời sống của tản văn mang tính chất chấm phá nên không nhất thiết đòi hỏi có cốt truyện phức tạp, nhân vật hoàn chỉnh nhưng phải có cấu tứ độc đáo, có giọng điệu và cốt cách cá nhân. Điều tất yếu là tản văn tái hiện được nét chính của những hiện tượng giàu ý nghĩa xã hội, bộc lộ trực tiếp tình cảm và ý nghĩa mang đậm bản sắc cá tính của tác giả.

Nét nổi bật của tùy bút đó là qua việc ghi chép những con người cùng với sự kiện cụ thể có thực, tác giả đặc biệt chú trọng tới việc bộc lộ cảm xúc, suy tư, nhận thức và đánh giá của mình về con người cũng như cuộc sống hiện tại. So với những tiểu loại khác nhau của kí thì tuỳ bút vẫn có không ít những yếu tố chính luận cùng với chất suy tưởng triết lí ở trong một số trường hợp nhằm bộc lộ quan điểm, cảm xúc, lý tưởng của một người hay một lớp người trong xã hội.

Chất trữ tình

Chất trữ tình của tản văn và tùy bút chính là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ và vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên rung động thẩm mỹ cho người đọc.

Cái tôi

Cái tôi ở trong tản văn và tùy bút là yếu tố thể hiện cảm xúc cùng với suy nghĩ riêng của tác giả thông qua văn bản. 

Ngôn ngữ

Ngôn ngữ tản văn và tùy bút thường sống động, tinh tế, mang hơi thở cuộc sống, giàu hình ảnh và giàu chất trữ tình, thể hiện được triết lý về cuộc sống.

Văn bản

Chủ đề

Dấu hiệu nhận biết được cái “tôi” của người viết

Tình cảm và cảm xúc của người viết thể hiện thông qua ngôn ngữ văn bản

Cốm Vòng

Bàn về vẻ đẹp của cốm (cách làm, hương vị cùng với cách thưởng thức cốm).

Tác giả sử dụng nhân xưng “tôi”.

+ Ăn miếng cốm cho ra miếng cốm; tỏ ra một chút gì thanh lịch và cao quý; tiếc từng hạt rơi, hạt vãi; ăn từng tí một; nhón từng chút một; nhai nhỏ nhẹ; ngẫm nghĩ tính chất thơm cùng tính chất ngọt của cốm; ăn một miếng cốm vào miệng cũng như nuốt hương thơm của cánh đồng quê.
+ Vào một ngày đầu tháng Tám, đi dạo ở những vùng trồng lúa ấy, ta sẽ thấy ngào ngạt mùi lúa chín xen lẫn với mùi cỏ và mùi đất của quê hương làm cho ta cảm thấy nhẹ nhõm và đôi khi...phơi phới.
+ Ta vừa nhau nhỏ nhẹ, lại vừa ngẫm nghĩ tới tính chất thơm của cốm có thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu tựa như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng giống như ta đang nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào trong lòng.
 

Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát

Nét đẹp đặc trưng của “sản vật” dẻ Trùng Khánh (hạt dẻ hay rừng dẻ).

Tác giả sử dụng nhân xưng “tôi”.

+ Trên khắp mọi miền đất nước ta, không đâu có giống mác lịch ngon ngọt lại thơm bùi như tại Trùng Khánh.
+ Cái đó thì ...vưỡn.
+ Cốm trộn hạt dẻ chính là một thứ vật quý, sử dụng để khoản đãi quý nhân.
+ Hạt dẻ rơi rơi tựa như mưa màu nâu. Đó là bản nhạc mùa thu của quê tôi không thể nào quên.
+ Đó là điểm du lịch mang màu sắc và hương vị của tình yêu
+ Thật là tuyệt vời, khi được lang thang ở trong một khu rừng dẻ cực kì lãng mạn.
+ Rừng dẻ khe khẽ hát tựa như rang bởi đây đang là mùa lá đỏ.
+ Nắng chiều quê tôi sẽ sánh vàng như mật bủa lấy từ rừng vàng.
 

Mùa phơi sân trước

Kỉ niệm sâu sắc về mùa phơi sân trước của tác giả.

Tác giả sử dụng nhân xưng “tôi”.

+ Chuối phơi đủ nắng có thể ăn đến khi ra Giêng, mật lặn vào trong vừa ăn lại vừa tợp miếng trà, hoặc ngào qua với khóm hoặc me,...đem dầm nước đá uống cũng rất ngon, ngon thấu trời.
+ Vậy là nước miếng mình lại ứa ra, trên từng mét đường trở về nhà ngoại.
+ Tâm hồn mệt nhoài cùng với những món ăn cực kì mời gọi ở trong sân thiên hạ.
+ Cái hũ mắm tép dầm nắng sát hàng rào làm cho mình nhớ nhung chuối chát và khế chua cùng với gừng xắt mịn thì mâm mứt tắc đỏ au phía kia làm mình lịm chết một cách lim dim giống như tụi kiến.
+ Nắng gió khiến cho mọi niềm vui và nỗi buồn bày ra như một cuộc diễu hành, không thể che giấu khách qua đường.
+ Bỗng nghe nhẹ nhõm khi nhìn theo bóng nhỏ đưa chiếc đò về phía bên kia sống.
 

Văn bản

Cảm nhận về cái tôi của bài viết

Cốm Vòng

Cái tôi của tác giả Vũ Bằng chính là một cái tôi bay bổng, thiết tha thể hiện tình yêu về thiên nhiên và đất nước trọn vẹn. Đó cũng là một cái tôi vô cùng tinh tế, nhạy cảm và rung động nhẹ nhàng nhưng không kém phần sâu lắng, biết trân trọng và nâng niu món ăn dân dã và bình dị của người dân Việt Nam.

Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát

Y Phương thể hiện một cái tôi rất tinh tế không dừng lại ở đặc sản quê hương mà nó còn chính là sự yêu mến đối với thiên nhiên và cảnh vật con người ở mảnh đất Trùng Khánh thân thương.

Từ ngữ

Miền Bắc

Miền Trung

Miền Nam

bát

bát

Đọi

Chén hay tô

Quả roi

Quả roi

Quả đào

Quả mận

Cải cúc

Cải cúc

Tàng ô

Tần ô

Quà tặng của thiên nhiên

Việc em có thể làm để cho thiên nhiên tươi đẹp hơn

Cây và hoa

Không ngắt hoa hoặc bẻ cành, cần chăm chỉ tưới nước, làm cỏ,…

Các loài động vật

Yêu thương, không ngược đãi và phải có ý thức bảo vệ động vật,…

Bãi biển đẹp

Không xả rác bừa bãi và không bắt những loài sinh vật biển như san hô,…

Rừng cây

Tích cực trồng thật nhiều cây xanh,…