Soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên| Văn 8 chương trình mới

1. Soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên văn 8 kết nối tri thức

Yêu cầu về bài học:

- Nêu lên được những hiện tượng tự nhiên cần giải thích về chúng.

- Nêu lên được những biểu hiện cơ bản của các hiện tượng tự nhiên cần giải thích.

- Trình bày được những căn cứ xác đáng nhất để có thể giải thích được những hiện tượng tự nhiên đã lựa chọn ấy.

- Nói rõ về những ảnh hưởng, tác động của các hiện tượng tự nhiên đó đối với cuộc sống của mỗi con người.

1.1 Phân tích bài viết tham khảo "Văn bản Ghềnh Đá Đĩa" 

Câu 1: Giới thiệu hiện tượng tự nhiên (địa điểm hay tọa độ không gian)

Từ thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, đi theo quốc lộ 1A về theo hướng bắc khoảng 30km. Tiếp tục đi đến thị trấn Chi Thanh, rẽ phải về hướng đông thêm khoảng 12km, du khách sẽ đến đến địa điểm ghềnh Đá Đĩa.

Câu 2: Miêu tả các biểu hiện nổi bật của hiện tượng tự nhiên

Chiều rộng khoảng 50m, chiều dài khoảng 200m.

Ghềnh Đá Đĩa giống như một tổ ong khổng lồ ánh lên một màu đen huyền bí nổi bật ở giữa vùng biển đầy trong xanh.

Câu 3: Giải thích đặc điểm đặc biệt của hiện tượng của hiện tượng tự nhiên bằng lập luận khoa học

Theo các nhà khoa học, đá tại ghềnh Đá Đĩa thuộc loại đá bazan được hình thành trong quá trình hoạt động của núi lửa ở vùng cao nguyên Vân Hòa. Khi nham thạch được phun từ miệng núi lửa, tiếp xúc với nước lạnh đông cứng lại và tạo ra các rạn nứt đa chiều một cách tự nhiên.

Câu 4: Nêu thái độ, hành động của con người trước hiện tượng tự nhiên.

Được nhà nước quan tâm nhiều hơn, thú hút nhiều du khách biết đến, trở thành điểm một địa điểm tham quan không thể bỏ qua của các du khách khi đến với Phú Yên.

1.2 Thực hành viết 

Dàn ý:

Bài viết tham khảo:

Núi lửa phun trào vừa là một hiện tượng thiên nhiên rất kì thú vừa cũng là một thảm họa vì có thể gây ra nhiều hậu quả vô cùng nặng nề cho cuộc sống của mỗi con người. Vậy núi lửa là gì? Nguyên nhân gây ra hiện tượng núi lửa phun trào như thế nào?

Núi lửa là một dạng địa hình có miệng ở đỉnh, từ đó, trong các thời kỳ khác nhau, các chất khoáng dưới lòng đất được nung nóng đến nhiệt độ và áp suất cao và sau đó bị phun ra bên ngoài. Hiện tượng này được gọi là phun trào núi lửa và là một biểu hiện tự nhiên thường gặp trên Trái Đất cũng như trên các hành tinh khác, có hoạt động địa chấn, khi các lớp vỏ đất di chuyển trên lõi đất nóng chảy. Khi núi lửa phun trào, một lượng lớn năng lượng ẩn sâu trong lòng hành tinh được giải phóng ra bên ngoài. Quá trình phun trào núi lửa thường đi kèm với sự xâm nhập của dung nham và nham thạch từ lòng đất ra bên ngoài, tạo thành các dạng địa hình đặc trưng như núi lửa, núi lửa hỗn hợp, hoặc đá bazan. Sự phát ra của dung nham và nham thạch thường đi kèm với lỏng lẻo và nóng chảy, tạo ra cảm giác của sự mạnh mẽ và độc đáo của hiện tượng núi lửa phun trào. Một ngọn núi lửa hoàn chỉnh sẽ có cấu tạo bao gồm những bộ phận như sau: nguồn dung nham, đường dẫn nhanh, ngưỡng, lỗ thoát, ống dẫn, cổ họng của núi lửa, miệng núi lửa. Các sản phẩm núi lửa sau khi phun trào ra bên ngoài bao gồm các lớp tro bụi, dòng dung nham và khói.

Có nhiều cách để phân loại núi lửa, nhưng thông thường thì núi lửa được phân thành hai loại dựa trên hình dáng và ba loại dựa vào hoạt động. Theo phân loại dựa trên hình dáng, núi lửa được chia thành hai loại chính là núi lửa hình chóp và núi lửa hình khiên. Đối với phân loại dựa vào hoạt động, có ba loại chính: núi lửa hoạt động, núi lửa ngủ và núi lửa đã tắt.

Khi đá được nung nóng và tan chảy, chúng mở rộng, cần nhiều diện tích hơn. Ở một số khu vực trên Trái Đất, các dãy núi liên tục đang trở nên cao hơn do sự nâng đỡ từ dưới lên. Áp suất ở phía dưới không lớn đủ để tạo ra dòng magma. Khi áp lực của các dòng magma chảy cao hơn áp lực từ lớp đá trên cùng, magma được đẩy lên qua miệng núi và tạo nên núi lửa. Đây là quá trình tự nhiên diễn ra trên Trái Đất khi sự hoạt động núi lửa phát sinh.

Việc hiểu rõ về núi lửa và cách hoạt động của chúng là vô cùng quan trọng để nhận biết những tác động nghiêm trọng của núi lửa cũng như những hậu quả nguy hiểm khi nó phun trào với mức độ lớn. Trước hết, nó ảnh hưởng đến các hoạt động địa chất, đặc biệt là động đất. Trong quá trình phun trào, trước khi các vật liệu núi lửa được phun lên bề mặt, chúng di chuyển qua họng núi lửa từ dưới sâu lên trên, gây ra ma sát và tạo ra những động đất nhỏ thường đi kèm với âm thanh nổ, tạo thành những cú shock địa chấn cục bộ. Điều này có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng đối với cơ sở hạ tầng và đời sống của cộng đồng dân cư trong khu vực tác động. Các trận động đất thường liên tiếp gây ra nhiều hiện tượng như trượt lở đất, nứt đất và sụt lún, tạo ra những thiệt hại nghiêm trọng đối với cơ sở hạ tầng và cuộc sống của cộng đồng dân cư. Ngoài ra, hoạt động phun trào của núi lửa cũng gây biến đổi đáng kể trên bề mặt địa hình. Dung nham núi lửa khi phun trào thường tạo thành các dạng địa hình mới như vòm núi cao nguyên hoặc lớp phủ dung nham. Sự thay đổi này có thể ảnh hưởng đến cảnh quan tự nhiên và cơ sở hạ tầng địa phương. Hơn nữa, hoạt động phun trào cũng có thể tác động tiêu cực đến môi trường sống của con người, gây ra các vấn đề như cháy rừng, biến đổi môi trường sinh thái và gây ra các thảm họa như sóng thần, ảnh hưởng đến cuộc sống và an sinh của cộng đồng trong khu vực tác động. 

Ngoài những hậu quả tiêu cực, núi lửa cũng mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho con người. Các ngọn núi lửa không chỉ cung cấp tài nguyên khoáng sản quý giá mà còn là nguồn năng lượng địa nhiệt tiềm năng. Đất đai xung quanh núi lửa thường rất màu mỡ và phong phú, thích hợp cho canh tác và sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, với vẻ đẹp hoang sơ và hấp dẫn, các khu vực núi lửa cũng có tiềm năng phát triển du lịch. Dung nham mắc-ma phun trào từ sâu bên trong lòng đất thường chứa đựng nhiều loại khoáng sản quý giá như thiếc, bạc, vàng, đồng và thậm chí cả kim cương. Các tài nguyên này không chỉ có giá trị kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế và xã hội của các khu vực gần núi lửa. Đây cũng được coi là một đại hình lý tưởng cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp về khai mỏ, khoáng sản quy mô lớn cùng với các hoạt động khai thác mỏ nhỏ lẻ mang tính chất cá nhân hoặc do một nhóm nhỏ của dân địa phương chung tay khai thác.

Mỗi năm, vào các mùa khác nhau, hàng triệu du khách đổ về các ngọn núi lửa để trải nghiệm. Đặc biệt, nhiều du khách háo hức chờ đợi cảm giác đắm chìm trong cảnh tượng kỳ diệu của những khối tro nóng màu đỏ phun lên trời. Những ngọn núi lửa đang hoạt động sôi nổi thường là điểm thu hút chính, khiến du khách không thể rời mắt khỏi những phun trào mãnh liệt. Tuy nhiên, ngay cả những ngọn núi lửa ít hoạt động cũng có sức hút riêng với du khách, khi họ có cơ hội chiêm ngưỡng những cơn hơi và khói thoát ra từ các lỗ thông khí tự nhiên trên bề mặt đất. Đây là những trải nghiệm độc đáo, mang lại cảm giác kỳ bí và gần gũi với sức mạnh của tự nhiên.

Tóm lại, chúng ta đã thấy được sức ảnh hưởng vô cùng to lớn của núi lửa đến đời sống của mỗi con người, đặc biệt là với những người đang sinh sống ở trong khu vực gần những núi lửa đang hoạt động. Các tác động của tự nhiên này vừa mang tới những hiểm nguy với con người và các sinh vật nhưng vẫn tồn tại các mặt lợi ích rất đáng kể để mang lại một nền kinh tế phát triển cho con người.

>> Xem thêm: Soạn văn 8 kết nối tri thức

2. Soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên văn 8 chân trời sáng tạo

2.1 Phân tích văn bản 

Văn bản: Nhật thực và nguyệt thực khác nhau như thế nào? (Theo Nhật thực và nguyệt thực khác nhau như thế nào?)

Câu 1: Xác định bố cục của bài viết và nội dung chính của từng phần.

- Bố cục được chia thành 3 phần:

+ Phần mở đầu: Giới thiệu chung về một hiện tượng tự nhiên muốn bạn luận tới.

+ Phần nội dung: Giải thích về những nguyên nhân và cách thức diễn ra của hiện tượng tự nhiên ấy.

+ Phần kết bài: Tóm tắt lại về nội dung đã giải thích.

Câu 2: Các đề mục có mối quan hệ như thế nào với nhan đề? Nhận xét về hình thức trình bày nhan đề, các đề mục và tác dụng của chúng.

- Các đề mục có những mối liên hệ bổ sung rất chặt chẽ với nhan đề.

-  Hình thức trình bày nhan đề cùng với các đề mục: rõ ràng, dễ hiểu.

⇒ Tác dụng: giúp giải thích và diễn giải về nội dung mà nhan đề muốn nhắc đến.

Câu 3: Tác giả in đậm những từ ngữ nào? Mục đích in đậm là gì?

Tác giả in đậm các từ ngữ như: “nhật thực”, “nguyệt thực”.

⇒ Mục đích: nhấn mạnh và làm nổi bật được nội dung mà văn bản muốn đề cập.

Câu 4: Tác giả chủ yếu chọn cách trình bày thông tin như thế nào trong bài viết trên? Dựa vào đâu em có thể xác định được như vậy? Hiệu quả của cách trình bày đó là gì?

Tác giả đã chủ yếu chọn cách trình bày các thông tin theo cấu trúc dạng so sánh, đối chiếu.

Dựa vào các từ ngữ như: “Tuy nhiên”, “sự khác nhau”.

⇒ Cách trình bày này đã giúp cho người đọc và người nghe hiểu rõ hơn cũng như có thể xác định được chính xác đối tượng cần tìm hiểu, tránh xảy ra những sai lệch hiểu nhầm trong thông tin.

Câu 5: Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ của bài viết.

Những từ ngữ được sử dụng ở trong bài viết thuộc về các từ ngữ trong chuyên ngành của môn thiên văn học nhưng lại dễ nghe, dễ hiểu và rất gần gũi với đời sống thường ngày của chúng ta.

Câu 6: Bài viết đã sử dụng loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Chỉ ra hiệu quả và cách thức trình bày của loại phương tiện ấy trong văn bản.

2.2 Thực hành viết 

Đề bài: Trường em đang tổ chức tuần lễ “Nhà khoa học tương lai” nhằm cho toàn bộ học sinh tìm hiểu về những bí ẩn trong thế giới tự nhiên. Em hãy viết một bài văn thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên mà bản thân quan tâm để tham gia tuần lễ này.

Bài viết tham khảo

Các nhà khoa học đánh giá rằng, hiệu ứng nhà kính là nguyên nhân chính gây ra sự nóng lên toàn cầu. Dần dần, sự nóng lên này đã kéo theo những hậu quả biến đổi khí hậu vô cùng đáng kể, với sự xuất hiện ngày càng tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan và nguy hiểm. Hiệu ứng nhà kính là kết quả của việc các khí nhà kính tồn tại trong không khí, như CO2 và metan, hấp thụ và giữ lại nhiệt độ từ mặt đất. Khi lượng khí nhà kính này tăng lên do hoạt động của con người, nhiệt độ trên Trái Đất tăng lên theo. Sự nóng lên này không chỉ ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu mà còn tác động đến nhiều khía cạnh của cuộc sống, từ sự biến đổi của môi trường tự nhiên đến đời sống của con người.

Trái Đất nóng lên là gì?

Trái Đất ngày càng trở nên nóng hơn với mỗi ngày trôi qua. Trong suốt thế kỷ vừa qua, chúng ta đã chứng kiến sự tăng nhiệt độ trên toàn cầu. Hiện tượng này, được gọi là ấm lên toàn cầu, biểu hiện qua việc nhiệt độ trung bình của không khí và các khu vực đại dương trên Trái Đất tăng dần theo quan sát trong những thập kỷ gần đây. Sự ấm lên toàn cầu này có thể gây ra những tác động lớn đến môi trường và cuộc sống của chúng ta, bao gồm hiện tượng biến đổi khí hậu, tăng mực nước biển, và ảnh hưởng đến đời sống của loài sống trên Trái Đất. Điều này đòi hỏi sự chú ý và hành động kịp thời từ cộng đồng quốc tế để giải quyết vấn đề này.

Nhiệt độ trên Trái Đất đã trải qua sự biến đổi từ rất lâu trước đây. Tuy nhiên, từ khi bước vào cuộc cách mạng công nghiệp, thế giới đã chứng kiến một sự tăng nhiệt độ đáng kể, đặc biệt là trong những thập kỷ gần đây. Cụ thể, 19 năm gần đây được ghi nhận là những năm ấm nhất kể từ năm 2001, và nhiệt độ hiện tại đang cao hơn khoảng 1 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp hóa. Sự gia tăng nhiệt độ này đang gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến môi trường và cuộc sống của chúng ta, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa ra biện pháp hành động để hạn chế tác động tiêu cực này và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Theo báo cáo tại Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA), nhiệt độ trung bình của Trái Đất trong khoảng cuối của thế kỉ 19 đã tăng lên khoảng 0,8 độ C và thế kỷ 20 tăng lên 0,6 ± 0,2 độ C. Các dự án về mô hình khí hậu của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) đã chỉ ra rằng nhiệt độ trên  bề mặt Trái Đất sẽ có thể sẽ tăng 1,1 đến 6,4 độ C trong suốt thời gian của thế kỷ 21.
Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) đã nghiên cứu được rằng, sự gia tăng nồng độ khí nhà kính do các hoạt động của con người như đốt nhiên liệu hóa thạch và phá rừng đã làm tăng nhiệt độ trên Trái Đất kể từ giữa thế kỷ 20. Nghiên cứu của IPCC cũng chỉ ra rằng các hiện tượng tự nhiên như bức xạ mặt trời và núi lửa đã góp phần đáng kể vào sự ấm lên từ thời kỳ tiền công nghiệp đến năm 1950 và có ảnh hưởng đối với sự biến đổi sau này. Điều này cho thấy sự phức tạp và đa chiều của quá trình biến đổi khí hậu, cần phải có những nghiên cứu kỹ lưỡng và biện pháp hành động chặt chẽ để ứng phó và giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường và cuộc sống của chúng ta.

Sự thay đổi về khí hậu ở trên Trái Đất có liên quan mật thiết với sự sống và quá trình sản xuất của con người. Các nhà khoa học đã phải trải qua việc quan sát và nghiên cứu khí hậu ở trên toàn cầu đã cho thấy: Trong hơn 100 năm trở lại đây, trung bình mỗi năm thì nhiệt độ trên toàn cầu đã tăng từ 0,5 – 0,6 độ C, đồng thời với xu thế tăng nhiệt độ vẫn còn mạnh lên trong nhiều năm tới.

Nguyên nhân khiến Trái Đất ngày càng nóng lên

Nguyên nhân chính của sự nóng lên toàn cầu này thường được phân thành 2 loại - các nguyên nhân trong tự nhiên và các nguyên nhân do nhân tạo. Một trong những nguyên nhân lớn nhất gây ra tình trạng nóng lên toàn cầu là do sự gia tăng lượng khí thải nhà kính từ các hoạt động của con người. Đây được coi là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến hiện tượng này trong thời đại hiện nay. Loại phát xạ này đã trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng và đe dọa sự sống trên hành tinh, và vì vậy hầu hết các chuyên gia đang tìm kiếm các giải pháp ngay lập tức để chống lại những tác động tiêu cực này.

Tăng phát thải khí nhà kính

Theo các nhà khoa học, hiệu ứng nhà kính được coi là nguyên nhân chính gây ra sự nóng lên của Trái Đất. Nếu lượng phát thải nhiệt tiếp tục tăng, việc kiểm soát nhiệt độ của hành tinh sẽ trở nên khó khăn. Sự tăng này sẽ không tuân theo các quy luật tự nhiên mà có thể dẫn đến các biến động đột ngột, gây ra nhiều thảm họa không lường trước cho con người.
Những khí thải carbon dioxide này chủ yếu là kết quả của việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch. Điều này đặc biệt đúng trong sản xuất điện và sử dụng ô tô hàng ngày trên các con đường trên khắp thế giới. Với sự gia tăng dân số và nhu cầu năng lượng, việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch ngày càng gia tăng, tác động tiêu cực đến môi trường và góp phần vào sự nóng lên toàn cầu. Hiện nay, các biến đổi khí hậu đang gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho toàn bộ dân số thế giới, đặc biệt là trong các khu vực có nhiệt độ cao.

Ngoài ra, các hiệu ứng nhà kính có thể gây thủng tầng ozon, một tầng quan trọng trong bầu khí quyển của Trái Đất. Tầng này đóng vai trò quan trọng trong việc lọc tia cực tím của Mặt Trời, nhưng khi bị thủng, các tia UV có thể xâm nhập vào mặt đất một cách dễ dàng. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng mất tầng ozon ở các vùng đất, làm tăng nguy cơ bị sa mạc hóa và giảm khả năng giảm nhiệt độ ban ngày, dẫn đến sự chênh lệch nhiệt độ giữa ban ngày và ban đêm ngày càng tăng.

Quá trình công nghiệp hóa

Trong quá trình công nghiệp hóa, đã xuất hiện một loạt các nhà máy phát ra khí thải và chất thải trực tiếp vào môi trường. Ngoài ra, khói bụi từ hàng tỉ xe cộ sử dụng nhiên liệu hóa thạch như xăng và dầu cũng đóng góp vào việc gia tăng lượng khí thải, chủ yếu là khí CO2. Sự tăng lên đáng kể của khí CO2 trong khí quyển tạo điều kiện cho ánh nắng mặt trời được hấp thụ và giữ lại trên bề mặt của Trái Đất, dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.

Rừng bị tàn phá

Theo tự nhiên, khí CO2 được cây xanh hấp thụ và quang hợp để tái tạo oxy. Tuy nhiên, do rừng bị tàn phá ngày càng nhiều, không đủ cây xanh để hấp thụ CO2, dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ trên Trái Đất. Rừng bị tàn phá làm mất tầng lá xanh của cây, không còn có tầng lá để chặn ánh nắng mặt trời, khiến ánh nắng chiếu trực tiếp xuống mặt đất, tạo ra các vùng đất khô cằn, như hoang mạc. Mất rừng cũng ảnh hưởng đến chu kỳ mưa và hạn hán: mùa mưa không còn rừng để giữ nước, dẫn đến lũ lụt, trong khi mùa khô thiếu nước gây ra hạn hán.

Phá rừng gây ra sự suy giảm đáng kể trong đa dạng sinh học do việc phá hủy môi trường sống tự nhiên của nhiều loài. Tình trạng này làm mất mát sinh vật và gây ra sự chia cắt trong các cộng đồng sinh học. Tốc độ phá rừng không ngừng gia tăng, và dự kiến đến năm 2050, hơn một nửa diện tích rừng nhiệt đới Amazon sẽ bị tàn phá, gây ra những hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với sinh quyển mà còn đến các cộng đồng dân cư và môi trường sống của chúng.

Tất cả những nguyên nhân trên đã làm tăng nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất nên làm băng ở hai cực của Trái Đất tan ra, làm lộ ra những lớp băng CO2 vĩnh cửu, và nó sẽ tham gia vào trong quá trình tuần hoàn của CO2 trên Trái Đất cứ như thế và nhiệt độ của Trái Đất sẽ ngày càng ngày càng tăng lên.

3. Soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên văn 8 cánh diều 

3.1  Lập dàn ý

- Tìm ý: Từ yêu cầu trong nội dung của văn bản thuyết minh đã nêu ở trong mục

a. Mở bài: Giới thiệu về hiện tượng tự nhiên cần bàn luận

+ Núi lửa là gì?

→ Núi lửa là một vết đứt gãy ở trên lớp vỏ của một hành tinh cụ thể là Trái Đất của chúng ta, nó cho phép dung nham, tro núi lửa, và các loại khí có thể thoát ra từ một lò mắc ma ở lớp dưới bề mặt.

b. Thân bài: Giải thích về hiện tượng tự nhiên

+ Có những loại núi lửa nào?

→ Dựa vào hình dáng, phân chia thành 2 loại: núi lửa dạng hình chóp và núi lửa dạng hình khiên.

Dựa vào các dạng thức hoạt động, phân chia 3 loại: núi lửa thức, núi lửa ngủ và núi lửa chết.

+ Vì sao lại có hiện tượng núi lửa phun trào?

→ Đá bị nóng chảy liên tục và được đẩy lên phía trên và kết quả là những ngọn núi đó sẽ liên tục tăng lên về độ cao. Khi tăng áp lực của các dòng chảy mắc ma phun trào lên trên thông qua miệng núi thì gây ra được hiện tượng đó là núi lửa phun trào.

+ Núi lửa phun trào đã mang lại những lợi ích và tác hại gì đến con người và các sinh vật khác?

→ Lợi ích: mỏ khoáng sản vô cùng phong phú, năng lượng về địa nhiệt, đất đai tơi xốp và màu mỡ.

Tác hại: Gây ra cháy rừng, làm biến đổi về môi trường sinh thái, suy giảm về tài nguyên sinh học của những vùng bị ảnh hưởng, tăng tính nhạy cảm của những hiện tượng thiên tai nguy hiểm như: lũ lụt, lở đất, xói mòn…

c. Kết bài: Tổng kết lại về hiện tượng tự nhiên.

3.2 Viết bài 

Núi lửa là gì?

Núi lửa là gì? Khái niệm về núi lửa có thể được hiểu một cách đơn giản đó chính là những ngọn núi có miệng ở đỉnh, theo thời gian, các chất khoáng ở trong lòng đất bị nóng chảy với nhiệt độ và áp suất lớn sẽ bị phun trào ra ngoài  thông qua miệng núi.

Hiện tượng núi lửa phun trào chính là một hiện tượng tự nhiên xảy ra ở trên Trái Đất hoặc cũng có thể ở một hành tinh khác nhưng vẫn còn hoạt động địa chấn, các vỏ thạch quyển đã di chuyển lên trên lớp chất khoáng nóng chảy.

Nguyên nhân hình thành núi lửa

Núi lửa là gì thì đã có câu trả lời rõ ràng, vậy, nguyên nhân đã sinh ra núi lửa là gì? Nhiệt độ ở bên dưới bề mặt Trái Đất rất nóng, càng xuống sâu trong lòng Trái Đất, nhiệt độ lại càng tăng lên cao, thậm chí có thể lên đến 6000 độ C, có thể làm tan chảy hầu hết tất cả các loại đá cứng.

Khi đá được nung nóng và tan chảy, chúng mở rộng ra, cần nhiều không gian hơn. Ở một số vùng trên Trái Đất, dãy núi liên tục tăng cao. Áp suất phía dưới không lớn nên dòng magma bắt đầu hình thành. Khi áp lực từ dòng magma vượt lên trên áp lực của lớp đá phía trên, dòng magma sẽ phun trào qua miệng núi tạo thành núi lửa.

Phân loại núi lửa

Dựa vào hình dáng, phân chia thành 2 loại: núi lửa dạng hình chóp và núi lửa dạng hình khiên.

Dựa vào các dạng thức hoạt động, phân chia 3 loại: núi lửa thức, núi lửa ngủ và núi lửa chết.

Lợi ích núi lửa mang lại

Tạo ra mỏ khoáng sản phong phú

Dung nham mắc ma phun ra từ sâu trong lòng Trái Đất chứa đựng nhiều loại khoáng sản quý hiếm. Những khoáng sản này có thể là thiếc, bạc, vàng, đồng, đá quý và thậm chí cả kim cương, được tìm thấy trong đá của núi lửa. Khi hoạt động của núi lửa dừng lại, đây trở thành nơi lý tưởng cho các hoạt động khai thác khoáng sản quy mô lớn hoặc nhỏ.

Mang lại năng lượng địa nhiệt

Hơi nóng ở trong lòng đất phun ra tạ miệng núi lửa thường được sử dụng để làm chạy các tuabin nhằm sinh ra điện năng, hoặc cũng được ứng dụng dành cho nhu cầu trong sinh hoạt của các hộ gia đình ở tại địa phương đang có núi lửa hoạt động.

Giúp cho đất đai tơi xốp màu mỡ

Đá từ núi lửa đựng chứa một lượng lớn khoáng chất tự nhiên, nhưng cần hàng ngàn năm để chúng bị phá vỡ dưới tác động của thời tiết và môi trường. Kết quả là, chúng biến thành những mảnh đất màu mỡ và trù phú, rất thích hợp cho các hoạt động nông nghiệp của người dân.

Phát triển hoạt động du lịch

Các ngọn núi lửa hoạt động thường thu hút hàng triệu du khách đến tham quan vào nhiều thời điểm trong năm. Du khách mong chờ được chứng kiến những khối tro nóng màu đỏ bắn tung lên bầu trời trong những trận phun trào. Ngoài ra, các suối nước nóng tự nhiên ở xung quanh miệng núi lửa cũng trở thành điểm đến du lịch dưỡng sinh hấp dẫn.

Những tác hại của núi lửa hoạt động

Đối với con người

- Dòng dung nham nóng chảy trên mặt đất, với khối lượng lớn và tốc độ nhanh, có thể lan rộng trên diện tích rộng lớn và gây hủy diệt toàn bộ các vật thể sống xung quanh miệng núi lửa.

- Làm hư hại các công trình như giao thông, thủy lợi… cũng như các tài sản khác do tất cả con người xây dựng tạo ra.

Đối với môi trường tự nhiên

- Gây ra các hiện tượng như cháy rừng, tuyệt chủng một số sinh vật làm biến đổi hoàn toàn về môi trường sinh thái, suy giảm nguồn tài nguyên sinh học của các vùng bị ảnh hưởng bởi núi lửa.

- Gây ra thảm họa sóng thần

- Gây ra sự ô nhiễm môi trường.

- Tác động rất xấu đến khí hậu và tầng ozon.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên trong sách Ngữ văn lớp 8 chương trình mới. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Choáng ngợp và đau đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta
• Diễn từ ứng khẩu của thủ lĩnh da đỏ Xi-át-tơn
• Thực hành tiếng Việt trang 101