Soạn bài Huyện đường chi tiết

1. Soạn bài Huyện đường: Trước khi đọc 

1.1 Bạn đã xem biểu diễn tuồng bao giờ chưa? Bạn nghĩ sao khi loại nghệ thuật sân khấu truyền thống này đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện đại?

- Thực tế trước đây em chưa từng có cơ hội được xem biểu diễn tuồng. Em nghĩ loại nghệ thuật sân khấu truyền thông này đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện đại bởi thời thế thay đổi. Ngày nay có rất nhiều bộ môn giải trí khác hiện đại hơn, phù hợp với sự phát triển thực tế hơn.

>> Xem thêm: Soạn văn 10 Kết nối tri thức

1.2 Hãy tìm xem trên Internet toàn bộ hoặc từng trích đoạn của vở tuồng này

2. Soạn bài Huyện đường: Trong khi đọc

2.1 Cách bài trí nơi huyện đường - những chỉ dẫn cho việc thiết kế sân khấu.

- Cách bài trí nơi huyện đường, những chỉ dẫn cho việc thiết kế sân khấu được thể hiện qua các chi tiết:

• Trên chiếc bàn giấy đặt chính giữa của quan tri huyện có đầy đủ ống bút, nghiên mực và cả điếu bình.
• Chính giữa bức tường là bức hoành phi lớn ghi hai chữ “Huyện đường”. Hai bên cạnh là hai câu đối. Bên cạnh câu đối chính là cửa chính để vào nhà trong.
• Bàn của đề có sẵn nghiên bút và một chồng lớn đơn từ.

2.2  Lưu ý cách tự giới thiệu của nhân vật trong tuồng.

- Các nhân vật trong tuồng sẽ tự giới thiệu chức vụ và vị trí của mình cùng với những đặc điểm đặc biệt khác của bản thân. Nhưng cách giới thiệu của họ lại có phần hống hách và khoa trương hơn.

2.3 Chú ý sự hể hả, trắng trợn của tri huyện khi tự “thưởng thức” những mưu mô của mình

- Quan tri huyện sau khi đưa ra được mưu kế để moi tiền của Sò đã cười một cách khoái trá gian xảo. Nụ cười này cho thấy thói quen moi móc tiền của nhân dân cũng như lòng tham vô độ tìm mọi cách kiếm tiền của chính con dân mình.

2.4 Hoạt động “ăn ý” giữa tri huyện và đề lại

- Sau khi thấy tri huyện có hành động muốn moi tiền của Sò và xử phạt Nghêu Ốc thì Đề Lai lập tức đưa ra ý kiến xử phạt cả Sò và Hến. Đây chính là hành động thông đồng, ngấm ngầm gây bất lợi cho nhân dân. Cả hai tên này đều là sâu bọ của xã hội, cố gắng đục khoét từng đồng một của người khác chứ không hề có một chút ý thức nào của người làm quan để phán xử công bằng cho mọi người.

2.5  Điều gì sẽ xảy ra sau lời nói này của lính lệ A?

- Sau câu nói của lính lệ A theo em ông Trùm Sò và Thị Hến sẽ cùng nhau đút tiền cho hắn để có thể cùng nhau vào huyện đường mong tri huyện có thể xử kiện thắng. 

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

3. Soạn bài Huyện đường: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Tóm tắt các sự việc trong đoạn trích.

• Viên tri huyện bước ra ngay từ đầu, hắn tự xưng tên tuổi, chức vụ và kinh nghiệm làm việc của bản thân mình.

• Đề lai đi sát ngay sau để hầu, Đề lai hỏi thăm tình hình và thưa lại với tri huyện về vụ án của Thị Hến.

• Sau khi bàn bạc cùng nhau, Tri huyện và đề lai đã đưa ra ý kiến xử tù phạt đòn và phạt cả tiền với Ốc và Nghêu. Với Sò sẽ lý trưởng còn Hến thì tiếp tục xem xét phương án trừng phạt.

• Tri huyện điều lính lệ ra ngoài gọi tất cả bên nguyên đơn, bị cáo và nhân chứng vào hầu tòa.

3.2 Câu 2 trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Liệt kê những lời thoại cho thấy sự tương đồng về bản chất, thủ đoạn giữa các nhân vật ở huyện đường, từ tri huyện đến đề lại và lính lệ.

- Những lời thoại cho thấy sự tương đồng về bản chất, thủ đoạn giữa các nhân vật ở huyện đường, từ tri huyện đến đề lại và lính lệ là:

+ Tri huyện:

• Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.

• Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu…

• Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng, lí trưởng đòi ăn lót cần phạt trừng giới năm mươi quan tiền.

• Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào lại chả được. Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nên xử vội, vì xử Hến thì phải xử Sò

+ Đề lại:

• Ta cứ để tra cứu đã. Thưa còn thằng Ốc, thằng Nghêu lý trưởng, thị Hến thì liệu xử cho xong, bọn này toàn đầu trọc cả.

• Bẩm quan xử thật sâu sắc, nhưng đã xử Nghêu và Ốc rồi thì lấy gì mà không xử Sò với Hến được

• Lính lệ:

• Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi lẩm bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy.

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

3.3 Câu 3 trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Đoạn trích cho thấy tri huyện và đề lại không cần phải giữ ý với nhau. Vì sao vậy? Phân tích sự hô ứng nhịp nhàng trong lời thoại giữa hai nhân vật.

- Tri huyện và đề lại không cần phải giữ ý với nhau bởi chúng vốn là những người cùng bản chất tham lam, dơ bẩn khi chuyên dùng quyền lực của mình để đòi tiền người dân, đòi nhân dân phải hối lộ mình thì mới xử kiện cho họ.

- Cách đối đáp nói chuyện giữa tri huyện với đề lai cho thấy những chuyện này rất thường xuyên xảy ra chứ không phải mới lần đầu. Chính vì vậy hai tên này phối hợp với nhau rất trơn tru không chút khó khăn.

- Những lời thoại cho thấy sự nhịp nhàng trong việc phối hợp giữa hai nhân vật:

• Ngay khi tri huyện có ý muốn giữ Sò ở lại để xét xử thêm bởi Sò rất giàu, có thể vòi thêm thì Đề lại lập tức báo với mọi người “ta cứ bảo là để tra cứu đã”
• Khi Đề lại nói rằng muốn xử luôn dứt điểm bọn trọc đầu thì viên tri huyện lập tức ủng hộ “phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu”
• Đề lại liên tục tâng bốc nịnh nọt cách làm việc của tri huyện dù đúng dù sai vẫn luôn luôn khen ngợi “bẩm quan xử thật sâu sắc”, “vâng ạ, quan xử hay lắm”

3.4 Câu 4 trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Qua theo dõi cảnh tuồng Huyện đường, bạn hiểu như thế nào về thái độ và cách nhìn nhận của người dân xưa đối với chốn “cửa quan”?

Người dân ta đối với chốn “cửa quan” luôn có thái độ sợ sệt, e dè. Bởi chính nhân dân biết rằng bản thân mình thấp cổ bé họng, không thể dựa dẫm hay nhờ vả bất cứ ai. Họ chỉ có thể đến “cửa quan” kêu oan nhưng họ lại ngây thơ không biết rằng chốn “cửa quan” này vốn không phải nơi tìm lại công bằng mà là nơi có những kẻ đang tìm mọi cách để vơ vét của cải của họ. 

3.5 Câu 5 trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Lời tự giới thiệu (qua hình thức nói lối) của nhân vật tri huyện đã giúp người xem, người đọc hiểu được điều gì về con người ông ta? Hãy so sánh lời tự giới thiệu đó của một nhân vật cụ thể trong tuồng với những lời tự giới thiệu thường gặp trong đời sống để rút ra nhận xét cần thiết.

- Qua lời tự giới thiệu theo hình thức nói lối của nhân vật quan tri huyện đã giúp người xem nhận ra hắn là một kẻ tráo trở, tham lam là tên quan thiếu liêm khiết luôn tìm cách tham nhũng tiền của nhân dân. Không những vậy nhân vật này còn hiện lên là người ngu dốt, tự phụ và đặc biệt rất háo sắc.

- Có thể nhận thấy điều đó bởi hắn tự giới thiệu bản thân là người có vị trí, có uy thế nơi cửa quan, là người có nhiều kinh nghiệm và lợi lộc tự vị trí mình đang ngồi. Bất cứ người dân nào không nghe lời hắn đều có thể cho họ ngồi tù dù không phạm phải sai lầm.

- Khi giới thiệu bản mình, quan tri huyện đã sử dụng rất nhiều hình ảnh ẩn dụ nhằm khoe khoang quyền thế của mình, ra oai với dân chúng. Cách giới thiệu này khác với ngoài đời thực bởi cách giới thiệu thông thường sẽ dễ hiểu, dễ nhớ hơn bởi sử dụng hầu hết từ ngữ phổ thông dễ đọng trong lòng người nghe.

3.6 Câu 6 trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức 

Nếu được tham gia dựng lại cảnh Huyện đường trên sân khấu, bạn sẽ lưu ý điều gì về diễn xuất của diễn viên? Vì sao?

- Nếu trực tiếp tham gia dựng cảnh Huyện đường trên sân khấu, em nghĩ cần lưu ý một số yếu tố như:

• Từng hành động, cử chỉ động tác của diễn viên cần mạnh mẽ dứt khoát.

• Các yếu tố phụ trợ như tiếng trống, kèn và nhạc cũng cần phối hợp nhịp nhàng với các sắc thái biểu cảm của nhân vật.

• Đối với nhân vật quan tri huyện, những biểu cảm cười khoái trá, hả hê khi đạt được mục đích hay khi cầm được tiền cần diễn viên diễn một cách khéo léo tự nhiên.

• Với vai đề lại thì cần có sự lén lút nhỏ nhẹ khi nịnh nọt quan và đặc biệt ánh mắt láo liên cùng với nụ cười gian xảo.

4. Kết nối đọc viết trang 136 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Viết đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ về tiếng cười châm biếm của tác giả dân gian thể hiện qua đoạn trích.

Đoạn trích Huyện đường trong vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến” đã thể hiện tiếng cười và góc nhìn châm biếm của tác giả dân gian về thực tế thói tham nhũng của một số quan lại thời xưa. Những tên này làm việc ngược lại với những mong muốn nguyện vọng của người dân là đòi lại công bằng cho mọi người. Tác giả đã khéo léo khiến cho cảnh xử án khách quan hơn khi tác giả không trực tiếp tham gia hay để lại lời bình mà để cho các nhân vật tự bộc lộ bản chất qua từng câu thoại, từng cử chỉ hành động. Thông qua đó không chỉ phê phán tầng lớp quan lại dùng chính quyền lực của mình để bóc lột hạch sách nhân dân cũng như lột trần hiện thực phũ phàng của một xã hội lừa lọc, đầy thủ đoạn mà thiếu tình người.

Bài viết bên trên của Vui học đã gửi đến các em soạn bài Huyện đường được trích trong vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến”. Đây không chỉ là tìm hiểu về nội dung tác phẩm mà còn là sự phê phán với một bộ phận trong tầng lớp cai trị thời xưa luôn tìm cách vơ vét của cải của nhân dân. Hy vọng các em sẽ hiểu rõ hơn về các tầng ý nghĩa trong tác phẩm và theo dõi vuihoc.vn để có thêm những bài học mới nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Xúy Vân giả dại
• Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 121 sách kết nối tri thức 10
• Soạn bài Viết báo cáo nghiên cứu về một vấn đề