Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân

1. Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân: Trước khi đọc 

1.1 Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên bạn nghĩ tới là gì? Vì sao như vậy?

- Khi nghe cụm từ “con rối” điều đầu tiên em sẽ hiểu theo đúng nghĩa đen, đó là ám chỉ những người bị điều khiển bởi mọi người xung quanh. Đó là những kẻ không có chứng kiến, không có suy nghĩ cá nhân mà chỉ biết phụ thuộc với ý kiến của người khác và không thể điều khiển hành vi của bản thân mình. Bởi con rối cũng vậy, chỉ hoạt động được khi có người điều khiển giật dây từ phía sau.

>> Xem thêm: Soạn văn 10 Kết nối tri thức

1.2 Bạn đã có những hiểu biết gì về rối nước? Hãy nêu những điều bạn còn thắc mắc và muốn tìm hiểu sâu thêm về loại hình nghệ thuật này

- Theo kiến thức hiện có của em, em biết rối nước là một bộ môn nghệ thuật dân gian, có múa rối trên cạn và múa rối nữa. Những người nghệ nhân sẽ ở sau cánh gà để điều khiển chuyển động của các con rối theo cốt truyện và theo tình tiết câu nói của người kể chuyện.

- Em vẫn luôn tìm hiểu rõ hơn về cách điều khiển các con rối của người nghệ nhân.

2. Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân: Trong khi đọc 

2.1 Đoạn chữ in đậm này là sa-pô của văn bản. Hãy nhớ lại các chức năng thông thường của một sa-pô

- Các chức năng thông thường của một sa-pô có thể kể đến:

• Hoàn thiện tiêu đề của tác phẩm bằng cách miêu tả chi tiết hơn chủ đề của bài viết và phần nào hỗ trợ người đọc mường tượng trước được nội dung của tác phẩm.

• Tóm tắt trước các thông tin của tác phẩm, đưa ra nội dung chủ đề của bài đọc.

• Giải thích được lý do chọn đề tài của tác giả

• Nêu ra hoàn cảnh sáng tác tác phẩm

• Nêu luôn được bố cục của bài viết, giúp độc giả có thể đọc hiểu tác phẩm nhanh chóng hơn.

2.2 Trò rối nước ở Việt Nam ra đời từ bao giờ?

- Không có một nguồn thông tin chính thống nào có thể khẳng định chắc chắn thời gian xuất hiện của bộ môn múa rồi nhưng nhiều người cho rằng khoảng thời gian xuất hiện và hình thành bộ môn này trong khoảng thế kỷ XI - XII.

2.3 Không gian biểu diễn đặc trưng của múa rối nước.

- Trước kia theo truyền thống thì múa rối thường được biểu diễn ở thủy đình, là sân khấu được trên mặt các ao làng với kiến trúc cổ như mái chùa cong kết hợp với mành tre, võng lọng,...

- Ngày nay, khi kiến trúc cổ xưa dần được thay thế bởi phong cách hiện đại thì thủy đình được dựng ngay bên trong các nhà hát hay trong các khu du lịch và có thể lấy luôn các hồ nhân tạo làm sân khấu để biểu diễn.

2.4 Trong trò rối nước, con rối đã được chế tác và điều khiển như thế nào?

- Chế tác: Các con rốt chủ yếu được điêu khắc thành các hình thù ngộ nghĩnh bằng các khối gỗ.

- Điều khiển: Các nghệ nhân múa rối sẽ sử dụng những sợi dây nối với con rồi qua các sào để điều khiển từng bộ phận của con rối.

2.5 Việc bảo tồn, phát triển rối nước có điểm gì chung với bảo tồn, phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc

- Việc bảo tồn, phát triển rối nước có điểm chung với việc bảo tồn và phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc là hầu hết đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận thế hệ trẻ. Bởi ngày nay không chỉ đất nước phát triển, văn hóa phát triển mà còn có sự hội nhập của rất nhiều môn nghệ thuật từ nước ngoài, phù hợp với thị hiếu của giới trẻ. Chính vì vậy việc phát triển rối nước nói riêng và bảo tồn phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác nói chung đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với các môn nghệ thuật của thời đại. 

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

3. Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Tóm tắt những thông tin chính của văn bản

- Văn bản đã nói về nghệ thuật múa rối nước truyền thống của dân tộc ta với những thông tin chi tiết như sau: 

• Nghệ thuật múa rối nước tuy không có mốc thời gian chính xác cụ thể nhưng đã xuất hiện và phát triển từ khoảng thế kỷ XI đến XII.

• Bộ môn múa rối nước thường được thấy góp vui ở hội làng hay lễ Tết, sau này đã được phát triển thành bộ môn nghệ thuật truyền thống biểu diễn ở các sân khấu hay nhà hát.

• Kể là tạo hình hay kỹ thuật và câu chuyện trong mỗi vở kịch vẫn luôn được các nghệ nhân truyền tải những nét truyền thống dù cho đã có những sự thay đổi lớn về cả không gian lẫn phong cách biểu diễn.

• Phân biệt sự khác nhau giữa bộ môn rối nước và rối cạn.

• Thực trạng bộ môn nghệ thuật múa rối truyền thống trong xã hội hiện đại 4.0 ngày nay.

3.2 Câu 2 trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Tìm trong văn bản những thông tin cho phép khẳng định múa rối nước là “môn nghệ thuật thấm đẫm tinh thần Việt”.

- Những thông tin giúp ta có thể khẳng định múa rối nước là “môn nghệ thuật thấm đẫm tinh thần Việt” là:

• Múa rối nước đã xuất hiện và trực tiếp len lỏi vào trong sinh hoạt của xóm làng vùng chiêm trũng rồi dần dần được biết đến và lớn mạnh hơn ngay cả trong những sinh hoạt hàng ngày.

• Theo chiều dài lịch sử, múa rối nước ngày càng phát triển lớn mạnh hơn và hoàn thiện hơn qua kinh nghiệm của biết bao đời nghệ nhân.

• Theo truyền thống, nơi được chọn để biểu diễn múa rối sẽ ở thủy đình, là nơi có lối kiến trúc mái vòm cong cong với mành tre, cờ phướn, võng lọng hay có cổng vàng mã,...

• Những con rối nước được khéo léo chạm khắc đẽo gọt từ những khúc gỗ sung tốt nhất và người nghệ nhân sẽ tạo hình ngộ nghĩnh màu sắc phù hợp với truyền thống dân gian.

• Để buổi biểu diễn múa rối nước được trọn vẹn sẽ cần sự kết hợp nhịp nhàng giữa âm thanh của tiếng đàn, tiếng trống mõ, tiếng hát, tiếng kèn sáo cùng với những tiếng pháo có tác dụng phụ trợ cho tác phẩm nghệ thuật.

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

3.3 Câu 3 trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Dựa vào nội dung các thông tin trong từng phần của văn bản để tìm ra cách triển khai của tác giả. 

Xem xét mức độ nhận biết, dễ hiểu của cách triển khai ấy đối với người đọc để kết luận chúng có thuyết phục hay không

- Theo các thông tin của từng phát trong văn bản ta có thể nhận thấy rằng tác giả đã lựa chọn triển khai văn bản theo từng yếu tố nghệ thuật của bộ môn múa rối nước. Cách này có thể khéo léo kết nối các phần cần chú ý của bộ môn nghệ thuật này giúp người được có những thông tin cụ thể và dễ hiểu nhất.

- Cách triển khai này khá dễ hiểu với người đọc và có thể thuyết phục người đọc khi đã đưa ra đầy đủ thông tin về bộ môn nghệ thuật này. Cách diễn tả chi tiết này khiến cho những người không biết chút nào về múa rối nước cũng có thể mường tượng và hiểu được bộ môn này và hiểu được những gì tác giả muốn truyền tải.

3.4 Câu 4 trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Nêu nhận xét về phần sa-pô của văn bản, từ đó rút ra cách viết sa-pô cho một văn bản thông tin nói chung.

- Phần Sa-pô của văn bản này được tách ra viết thành một phần riêng biệt ngay từ đầu tác phẩm. Để phân biệt rõ hơn còn được chọn một phông chữ khác hẳn với văn bản chính. Phần Sa-pô này đã tóm tắt lại nội dung của tác phẩm, chi tiết ra những thông tin chính cần biết về môn nghệ thuật múa rối nước. Cách viết Sa-pô cho một văn bản thông tin nói chung:

• Vị trí Sa-pô cần ở đầu văn bản
• Nội dung của Sa-pô cần khái quát được nội dung của toàn tác phẩm

3.5 Câu 5 trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Nếu được phép bổ sung vào văn bản những thông tin về các câu chuyện được kể trên sân khấu rối nước, bạn có thể nói điều gì?

Nếu được phép bổ sung thêm thông tin của nghệ thuật múa rối nước vào văn bản,em sẽ bổ sung thêm dẫn chứng ví dụ của các vở múa rối nước nổi tiếng như Múa rồng, em bé chăn trâu, Lê Lợi trả gươm, Nhi đồng vui chơi,... và thêm một số nhà hát múa rối nước hiện nay để người đọc có thể tham khảo.

3.6 Câu 6 trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Từ văn bản được học, hãy nêu cảm xúc, suy nghĩ của bạn về rối nước nói riêng và nghệ thuật cổ truyền của dân tộc nói chung.

Văn bản không chỉ giúp em có thêm những thông tin bổ ích của nghệ thuật múa rối nước mà còn cho em những trải nghiệm, cảm nhân như được trực tiếp nhìn thấy bộ môn nghệ thuật đặc sắc này. Em biết được thêm môn nghệ thuật cổ truyền của dân tộc cũng như tự hào về những nét đẹp này. Nhưng thực tế dường như những bộ môn nghệ thuật cổ truyền lại không được giới trẻ ngày nay nữa. Đây là một khó khăn lớn mà chúng ta cần cố gắng tìm cách khắc phục.

4. Kết nối đọc viết trang 139 SGK Văn 10/1 kết nối tri thức

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: Múa rối nước – món quà kì diệu từ đồng ruộng Việt Nam.

Có thể chưa từng có cơ hội được trực tiếp trải nghiệm bằng mắt nhưng chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã từng nghe qua bộ môn nghệ thuật múa rối nước. Đây là bộ môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc ta, bắt nguồn và phát triển từ chính cuộc sống làng quê của nhân dân. Những buổi biểu diễn này được hình thành từ những người nông dân chân chất thật thà và nội dung cũng dựa theo lối sống sinh hoạt của người dân. Theo dòng chảy của thời gian cùng với sự phát triển của xã hội, múa rối nước đã dần vươn xa khỏi đồng ruộng thôn quê, từ lũy tre làng mái đình mái chùa đã xâm nhập vào nhà hát thành phố. Nhưng quan trọng hơn cả, dù ở đâu đi chăng nữa múa rối nước vẫn luôn được người nghệ nhân gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.               

Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân đã được Vuihoc phân tích nội dung của tác phẩm một cách chi tiết và chọn lọc nhất. Hy vọng qua bài soạn này các em không chỉ hiểu thêm về tác phẩm mà còn khơi gợi được tình yêu với những bộ môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc.

>> Mời bạn tham khảo: 

• Soạn bài Huyện đường
• Soạn bài Xúy Vân giả dại
• Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 121 sách kết nối tri thức 10