Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 100| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 100| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều 

1. Câu 1 trang 100 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh diều 

Văn bản Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm có sự kết hợp giữa những ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ của sự thân mật. Em hãy chỉ ra những đặc điểm của hai kiểu ngôn ngữ này trong đoạn trích dưới đây:

a) Ai lại không tha thiết với mùa xuân, ai lại không muốn cái sáng ngời trong đôi mắt và trên đôi môi căng mọng khi cuộc đời còn ở tuổi hai mươi? Nhưng... tuổi hai mươi của thời đại này đã phải dẹp lại những ước mơ hạnh phúc mà lẽ ra họ phải có... Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mỹ, là Độc lập, Tự do của đất nước. Từ ước mơ đó mới có được những gì gọi là của riêng mình. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến, và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ.

b) Được thư mẹ... mẹ của con ơi, mỗi dòng chữ, mỗi lời nói của mẹ thấm nặng yêu thương, như những dòng máu chảy về trái tim khao khát nhớ thương của con. Ôi! Có ai hiểu lòng con ao ước được về sống giữa gia đình, dù chỉ là giây lát đến mức nào không? Con vẫn hiểu điều đó từ lúc bước chân lên chiếc ô tô đưa con vào con đường bom đạn.

Câu trả lời chi tiết:

a) Những đặc điểm nổi bật của hai kiểu ngôn ngữ trên: 

- Ngôn ngữ vô cùng trang trọng được thể hiện qua các từ ngữ toàn dân với các ý nghĩa chính thống và mang tính lịch sự như : tiền tuyến, tuổi trẻ, Độc lập, Tự do, thanh niên, sáng ngời... Kết hợp đặc biệt với kiểu câu nhằm đảm bảo ngữ pháp, mang phong cách của sự trang trọng : “Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến, và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ.”

- Ngôn ngữ diễn đạt đầy thân mật để thể hiện qua cách xưng hô vô cùng gần gũi của người tác giả “mình”. Kết hợp khéo léo với kiểu câu rút gọn “Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mỹ, là Độc lập, Tự do của đất nước”  nhưng đặc biệt lại không có chủ ngữ. Ngôn ngữ diễn đạt thân mật nhằm thể hiện qua mục đích cho việc giao tiếp – viết nhật kí cá nhân.

b) Những đặc điểm nổi bật của hai kiểu ngôn ngữ trên:

- Ngôn ngữ diễn đạt đầy sự trang trọng thể hiện qua một số từ ngữ mang tính chất của sự trang trọng, mang tính toàn dân điển hình như : thấm nặng, khao khát, ao ước, gia đình, con đường bom đạn, ô tô,...Kết hợp khéo léo với kiểu câu sử dụng đúng ngữ pháp, mang những nét lịch sự “Con vẫn hiểu điều đó từ lúc bước chân lên chiếc ô tô đưa con vào con đường bom đạn”

- Ngôn ngữ diễn đạt đầy sự thân mật thể hiện nổi bật qua cách xưng hô gần gũi mẹ - con. Kết hợp cùng với sự diễn đạt đó với một số từ ngữ mang những sắc thái biểu cảm cao như : ôi! , mẹ của con, đến mức nào, yêu thương, nhớ thương,..Kiểu câu đặc biệt, mang nhiều những mặt cảm xúc như : “Ôi! Có ai hiểu lòng con”.

>> Xem thêm: Soạn văn 12 cánh diều 

2. Câu 2 trang 100 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh diều

Em hãy tìm những câu văn ở trong văn bản Khúc tráng ca nhà giàn của tác giả Xuân Ba nhằm thể hiện thái độ và cảm xúc của tác giả đối với những cán bộ, chiến sĩ ngày đêm bám trụ ở nhà giàn giữa nơi biển khơi. Theo em, những câu văn ấy mang màu sắc trang trọng hay thân mật? Vì sao?

Câu trả lời chi tiết:

- Những câu văn ở trong văn bản Khúc tráng ca nhà giàn của nhà văn Xuân Ba thể hiện đầy đủ những thái độ và cảm xúc của tác giả dành riêng đối với những cán bộ, chiến sĩ của nhà giàn :

+ “Ngạc nhiên khi được biết, cái nhà giàn chót vùng biển đất mũi Cà Mau cũng do quân của tướng Nam đây thiết kế thi công”

+ “Không biết anh em công binh làm cách nào mà thương lượng được với Hà Bá  hay vua Thủy Tề để cắm được hệ thống đài cọc vững vàng kiên cố như thế ?”

- Những câu văn trên mang một sắc thái vô cùng đặc biệt, hòa quyện vào đó là sự thân mật và đầy trang trọng. Sự thân mật được thể hiện nổi bật qua cách xưng hô đầy sự gần gũi như “anh em” và “quân tướng Nam đây”, tạo nên một bầu không khí đầy sự quen thuộc và ấm cúng. Bên cạnh đó, các cụm từ chứa đựng những giá trị biểu cảm vô cùng sâu sắc như “ngạc nhiên khi được biết”, “kiên cố như thế?”, hay “có lẽ” cũng góp phần làm tăng thêm tính gần gũi và thân thiết trong từng lời văn. Đáng chú ý hơn là hầu hết các câu trên đều sử dụng kiểu câu rút gọn, với thành phần chủ ngữ đã được lược bỏ, tạo nên một phong cách viết súc tích nhưng vẫn chứa đựng đầy đủ những ý nghĩa. Mặt khác, màu sắc trang trọng của văn bản lại được thể hiện qua việc sử dụng các từ ngữ phổ thông nhưng mang nghĩa rộng rãi, lịch sự, thể hiện sự tôn trọng và nghiêm túc như “thiết kế”, “thi công”, “công binh”, “thương lượng”, “hệ thống đài cọc”, “vững vàng”, “kiên cố”, “hậu duệ”, và “hiện đại”. Những từ ngữ này không chỉ biểu đạt tính chất chuyên môn mà còn mang đến cảm giác uy nghi, vững chắc và đáng tin cậy, làm tăng thêm sự trang trọng cho tổng thể của toàn văn bản.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3. Câu 3 trang 100 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh diều 

Các đoạn văn dưới đây đã sử dụng ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật phù hợp chưa? Vì sao?

a) Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên... Nhưng Viên vẫn ráng sức quần nhau với chú hổ.

(Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)

b) Lời nhận xét ấy có đúng không? Đúng quá đi chứ! Nào, bạn hãy cùng tôi đi phân tích tác phẩm để hiểu rõ vấn đề.

(Dẫn theo Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

c) Trước lúc đi ngủ, San tâm sự với tôi:

- Cháu bị số phận hắt hủi. Giờ thì cả cha và mẹ đều không còn. Cuộc sống của cháu không còn ý nghĩa gì nữa.

Tôi chưa biết an ủi thế nào, cậu ta tiếp:

- Có lẽ cháu sẽ đi đâu đó. Ở mảnh đất nhốn nháo này, cháu chẳng còn gì duyên nợ. - Nhưng cháu còn người bà – Cuối cùng, tôi cất lời khuyên – Người bà ngoại khổ đau và bất hạnh.

(Dẫn theo Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

Câu trả lời chi tiết:

a) Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ trang trọng chưa thật sự phù hợp, đặc biệt ở cụm “Viên vẫn ráng sức quần nhau”. Câu này miêu tả một sự kiện chứa đựng đầy những sự hấp dẫn, kịch tính, và căng thẳng, do đó cần sử dụng những ngôn ngữ thân mật, gần gũi hơn để tăng cường thêm tính biểu cảm và thể hiện thêm đúng mức độ gay cấn của từng tình huống. Ví dụ  nổi bật đó chính là cụm từ “dùng hết sức mình vật nhau” sẽ thể hiện rõ ràng hơn sự căng thẳng và quyết liệt ở trong mỗi tình huống diễn ra, giúp cho người đọc có thể cảm nhận được đầy đủ tính chất của sự kịch tính của sự kiện được tác giả miêu tả ở trong văn bản.

b) Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ thân mật chưa phù hợp, đặc biệt là việc sử dụng ngôn ngữ ở câu “Đúng quá đi chứ! Nào”. Nguyên nhân là do nội dung giao tiếp liên quan trực tiếp đến việc giảng dạy hoặc trao đổi các ý kiến ở trong lớp học, đòi hỏi cần phải có một phong cách sử dụng ngôn ngữ trang trọng và nghiêm túc hơn nữa để đảm bảo đầy đủ tính chính xác và tôn trọng hơn trong quá trình trao đổi. Vì vậy, cần thay đổi câu văn trên thành ngôn ngữ trang trọng hơn như “Quả thực là một lời nhận xét chính xác. Bây giờ, các em hãy cùng cô/thầy đi phân tích...”

c)  Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ trang trọng chưa hợp lý vì đây là lời tâm sự đặc biệt giữa hai người, với mục đích giao tiếp chủ yếu là trò chuyện thân mật với những người bạn bè hoặc người thân của mình. Do đó, ngôn ngữ cần phải mang tính gần gũi, thoải mái hơn để phản ánh đầy đủ và đúng bản chất của cuộc trò chuyện. Có thể thay đổi câu văn trên thành “cháu chẳng còn gì duyên nợ” thành “Cháu không muốn dây dưa/ ở lại”

4. Câu 4 trang 100 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh diều 

Để tham gia xét tuyển tại một trường đại học hoặc ứng tuyển một vị trí việc làm nào đó, em cần viết một bài luận hoặc một bức thư. Hãy chọn ngôn ngữ( chứa đựng sự trang trọng hoặc thân mật) phù hợp để viết bài luận hoặc bức thư đó.

 Câu trả lời chi tiết:

Kính gửi Hội đồng xét tuyển, trường Đại học Thủy Lợi

Họ tên em là: Nguyễn Hoàng Minh Anh

Thông qua bức thư này, em mong muốn trình bày nguyện vọng của bản thân được theo học tại trường Đại học...

Hiện nay, em đang theo học tại trường THPT Bình Minh A. Thông qua trang tin tức tuyển sinh của trường, em cảm thấy rất vui khi tìm thấy được một cơ hội có thể học tập tại trường Đại học... Em tin chắc một điều rằng những kiến thức theo học được tại trường sẽ dạy dỗ em có thêm nhiều kinh nghiệm và tạo cho em nhiều cơ hội phát triển hơn sự nghiệp của bản thân trong tương lai.

Em lựa chọn theo học tại trường Đại học Thủy Lợi vì em thực sự cảm thấy rất ấn tượng với chương trình dạy học và đào tạo của trường. Tại đây, em cảm thấy bản thân có thể tiếp cận được với nhiều môn học khác nhau và tự do lập kế hoạch trong học tập. Trong chương trình đào tạo của trường, có rất nhiều môn học mới mẻ mà em chưa từng được học và biết đến trước đó. Đặc biệt, em cảm thấy ấn tượng nhất về chương trình đào tạo môn... của trường bởi luôn được đánh giá cao và môi trường học tập tại đây rất thân thiện, cởi mở.

Trong quá trình học tập dưới mái trường THPT, em nhận thấy bản thân mình rất hứng thú với chuyên ngành... Em tin rằng những công cụ, nguồn lực đào tạo tại Đại học... sẽ hỗ trợ em tiếp tục phát triển ngành học và công việc của mình.

Vì thế, em mong muốn có thể ứng tuyển vào chuyên ngành... của trường, đặc biệt là tập trung vào các môn học liên quan đến ngành học

Em xin chân thành cảm ơn nhà trường đã xem xét thư trình bày nguyện vọng của em. Rất mong sẽ nhận được những phản hồi tích cực từ phía nhà trường!

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 100| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính của bài học cũng như trau dồi được thêm nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Nhật kí Đặng Thùy Trâm
• Khúc tráng ca nhà giàn
• Thực hành đọc hiểu: Quyết định khó khăn nhất