Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 20 văn 10 cánh diều tập 2

Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 20 văn 10 cánh diều tập 2

1. Câu 1 trang 20 SGK Văn 10/2 Cánh diều:

“Hai câu in đậm dưới đây áp dụng biện pháp tu từ nào để khẳng định chủ quyền quốc gia và nền độc lập của nước ta? Tên các triều đại Việt Nam, Trung Hoa được sắp xếp như thế nào?” 

“Núi sông bờ cõi đã chia,

Phong tục Bắc Nam cũng khác.

Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời gây nền độc lập,

Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.

Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,

Song hào kiệt đời nào cũng có.”

- Hai câu in đậm trong đoạn thơ áp dụng biện pháp tu từ liệt kê để khẳng định chủ quyền của quốc gia và nền độc lập của đất nước ta.

- Tên các triều đại Việt Nam và Trung Hoa được tác giả sắp xếp theo thứ tự trước sau tương ứng với: Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc chúng ta. Ở các triều đại Triệu, Đinh, Lý, Trần đều lần lượt đánh bại âm mưu xâm lược đồng thời thôn tính của các thế lực phương Bắc thuộc các triều đại Hán, Đường, Tống, Nguyên. Qua cách sắp xếp như vậy của tác giả đã bày tỏ niềm tự hào với sức mạnh cùng truyền thống vẻ vang của dân tộc. Điều đó còn để cho bè lũ cướp nước ta cảm thấy xấu hổ và không dám coi thường nước Đại Việt nữa.

>> Mời bạn tham khảo: Soạn văn 10 Cánh diều 

2. Câu 2 trang 20 SGK Văn 10/2 Cánh diều:

“Tìm và nêu tác dụng của một số biện pháp tu từ liệt kê mà Nguyễn Trãi đã sử dụng trong văn bản Đại cáo bình Ngô để:”

a) Lên án giặc ngoại xâm: 

- Hệ thống các hình ảnh và chứng cứ về tội ác của giặc Minh:

    + Dối lừa nhân dân ta: “dối trời, lừa dân”, …

    + Tàn sát dã man những con người vô tội: “nướng dân đen”, “vùi con đỏ”, …

    + Bóc lột sức nhân dân ta bằng các chế độ thuế khóa nặng nề: “nặng thuế khóa”, …

    + Bắt phu phen, phục dịch: “đãi cát tìm vàng”, bắt người “mò ngọc”, …

    + Vơ vét hết của cải

    + Hủy hoại nền văn hóa của Đại Việt.

b) Thể hiện quyết tâm giành lại non sông của chủ tướng Lê Lợi. 

- Nguồn gốc xuất thân: là một người nông dân áo vải “chốn hoang dã nương mình”

- Lựa chọn căn cứ khởi nghĩa ở: “Núi Lam Sơn dấy nghĩa”

- Có lòng căm thù sâu sắc, sục sôi bọn giặc: “Ngẫm thù lớn há đội trời chung, căm giặc nước thề không cùng sống...”

- Có lí tưởng và hoài bão lớn lao, biết trọng dụng nhân tài: “Tấm lòng cứu nước...dành phía tả”.

- Có lòng quyết tâm thực hiện lí tưởng lớn “Đau lòng nhức óc...nếm mật nằm gai...suy xét đã tinh”.

⇒ Tác giả đã hóa thân vào Lê Lợi để diễn tả được Lê Lợi vừa là người bình dị vừa là người anh hùng khởi nghĩa.

c) Nói lên khó khăn, thử thách mà nghĩa quân đã trải qua. 

- Tuấn kiệt như ngôi sao buổi sớm: một hào kiệt khó kiếm

- Nhân tài như lá mùa thu: Nhân tài đã hiếm lại phải hy sinh.

- Việc bôn tẩu thiếu kẻ đỡ đần: Công việc thì nhiều nhưng thiếu người giúp đỡ

- Nơi duy ác hiếm người bàn bạc: Ít người tham mưu có thể bàn việc quân, chiến lược hợp lí.

⇒ Liệt kê một cách ngắn gọn nhưng tường tận những khó khăn của nghĩa quân

d) Miêu tả thất bại thảm hại của quân giặc. 

“Lưu Cung tham công nên thất bại

Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong;

Cửa Hàm tử bắt sống Toa Đô

Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã

Việc xưa xem xét, chứng cớ còn ghi”

- Những kẻ tự xưng là lớn mạnh, huênh hoang tự đắc, làm những điều phi nghĩa sau cùng đều phải gặm nhấm lấy từng thất bại mà thôi, từ Triệu Tiết, Ô Mã, Toa Đô, … đều phải nhận lấy thất bại cay đắng. 

→ Thể hiện niềm tin vào sức mạnh của dân tộc ta, sức mạnh của chính nghĩa trước những hành động tàn bạo, vô nhân tính của kẻ thù ác. Cuối cùng, cái chính nghĩa mãi là nguồn ánh sáng cao đẹp, luôn soi sáng con đường đấu tranh của dân tộc.

e) Ca ngợi chiến thắng vang dội của quân ta.

→ Một loạt các hình ảnh oai hùng, thái bình,  khải hoàn được tác giả liệt kê cụ thể nhằm ca ngợi chiến thắng vang dội của quân ta.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được thầy cô lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp ngay từ bây giờ nhé!

3. Câu 3 trang 21 SGK Văn 10/2 Cánh diều:

“Tìm biện pháp liệt kê trong các câu dưới đây. Ngoài cách sắp xếp từ ngữ trong phép liệt kê của tác giả, em có thể sắp xếp lại như thế nào? Giải thích cách sắp xếp từ ngữ của em.”

a) “Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng người dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tụy cho một lí tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, là tinh hoa của dân tộc”. (Phạm Văn Đồng).

- Biện pháp liệt kê trong câu trên: 

• chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng người dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tụy cho một lí tưởng cao quý

•  khí phách của dân tộc, tinh hoa của dân tộc

- Bên cạnh cách sắp xếp từ ngữ trong phép liệt kê của tác giả, em có thể sắp xếp lại như sau: Nguyễn Trãi là người đầu đội trời Việt Nam, chân đạp đất Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng người dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tụy cho một lí tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là tinh hoa của dân tộc, là khí phách của dân tộc.

- Giải thích cách sắp xếp từ ngữ mới: Đảo vị trí “chân đạp đất Việt Nam” lên trước “đầu đội trời Việt Nam” giống như câu thành ngữ: “đầu đội trời, chân đạp đất” và đảo câu “tinh hoa của dân tộc” lên trước “khí phách của dân tộc” nghe cũng thuận hơn.

b) Kỉ niệm Nguyễn Trãi là nhớ Nguyễn Trãi, nhắc Nguyễn Trãi, làm quen với Nguyễn Trãi hơn nữa: người làm chính trị, người làm quân sự, người nghiên cứu lịch sử nước nhà, người làm văn, làm thơ đều nên hiểu biết, học hỏi Nguyễn Trãi hơn nữa. (Phạm Văn Đồng).

- Biện pháp liệt kê trong câu trên: 

•  nhớ Nguyễn Trãi, nhắc Nguyễn Trãi, làm quen với Nguyễn Trãi

•  người làm chính trị, người làm quân sự, người nghiên cứu lịch sử nước nhà, người làm văn, làm thơ

•  hiểu biết, học hỏi

- Bên cạnh cách sắp xếp từ ngữ trong phép liệt kê của tác giả, em không sắp xếp lại bởi câu này em thấy sắp xếp như vậy là hợp lí nhất.

c) Muốn biến hoài bão đó thành hiện thực thì trong hành trang của chúng ta càng cần đến tính cần cù, lòng hiếu học, trí thông minh. (Vũ Khoan).

- Biện pháp liệt kê trong câu trên: 

•  tính cần cù, lòng hiếu học, trí thông minh

- Ngoài cách sắp xếp từ ngữ trong phép liệt kê của tác giả, em có thể sắp xếp lại theo cách khác như sau: Trong hành trang của chúng ta càng cần đến tính cần cù, lòng hiếu học, trí thông minh nếu muốn biến hoài bão đó thành hiện thực.

- Giải thích cách sắp xếp từ ngữ mới: Đảo cụm gồm các từ liệt kê “cần đến tính cần cù, lòng hiếu học, trí thông minh” lên trên đầu để nhấn mạnh câu.

4. Câu 4 trang 21 SGK Văn 10/2 Cánh diều:

“Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) nêu ý kiến của em về giọng văn hào hùng của Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ liệt kê.”

Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi) là một bản tổng kết về cuộc kháng chiến vĩ đại, văn bản nêu cao lòng tự hào và niềm hân hoan vô hạn trước sự thắng lợi của chính nghĩa, ca ngợi tài năng lãnh đạo và khí phách hào hùng của dân tộc ta. Văn bản mang giá trị rất sâu sắc đối với đất nước ta, khẳng định dân ta có tinh thần nhân nghĩa và nền độc lập riêng của mình. Bài thơ đã giúp cho ta hiểu rõ chủ quyền lãnh thổ, độc lập của dân tộc cũng như lịch sử đấu tranh hào hùng của cha anh ta ngày trước. Qua đó, bài cáo bồi dưỡng lòng yêu nước, lòng tự hào tự tôn dân tộc, quyết tâm xây dựng, bảo vệ và củng cố độc lập chủ quyền đất nước.

- Biện pháp liệt kê: tài năng lãnh đạo và khí phách hào hùng; lòng tự hào và niềm hân hoan; lòng yêu nước, tự hào tự tôn dân tộc, quyết tâm xây dựng, bảo vệ và củng cố độc lập chủ quyền nước nhà.

- Biện pháp liệt kê đa làm nổi bật, nhấn mạnh giá trị nội dung của bài Đại cáo bình Ngô.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 20 văn 10 cánh diều tập 2. Hy vọng bài soạn này sẽ giúp các em học sinh nắm được các kiến thức trọng tâm của bài học. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo: 

• Soạn bài Nguyễn Trãi cuộc đời và sự nghiệp
• Soạn bài Đại cáo bình Ngô
• Soạn bài Đọc hiểu Gương báu khuyên răn