Soạn bài Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện| Văn 12 tập 1 Cánh diều

1. Soạn bài Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện: Đọc, tìm hiểu văn bản

1.1 Câu 1 trang 38 SGK Văn 12/1 Cánh diều

Văn bản đã lựa chọn cấp độ như thế nào để có thể tiến hành so sánh? Việc so sánh đã dựa trên những tiêu chí nào?

Lời giải chi tiết:

⇒ Văn bản đã lựa chọn cấp độ cốt truyện để có thể tiến hành so sánh. Việc so sánh được dựa trên những tiêu chí sau:

+ Nhân vật

+ Tình cảm giữa hai nhân vật chính với nhau

+ Trở ngại trong tình yêu

+ Kết thúc

1.2 Câu 2 trang 38 SGK Văn 12/1 Cánh diều

Việc lập bảng có tác dụng thế nào trong thao tác so sánh? Xác định được hai ý chính trong đoạn văn sau bảng? Hai ý có mối quan hệ như thế nào với những tiêu chí lập bảng ở trên?

Lời giải chi tiết:

- Việc lập bảng giúp các tiêu chí được thể hiện rõ ràng, từ đó nhận diện và phân biệt các vấn đề cần làm rõ. Hai ý chính của đoạn văn sau bảng là: Vũ Trinh không chỉ kể lại một câu chuyện cổ tích, mà câu chuyện Trương Chi là về một tình yêu không thành nhưng lớn hơn là về nỗi cô đơn của con người; còn Câu chuyện tình ở Thanh Trì nghiêng về một vấn đề xã hội và hướng đến những ý nghĩa xã hội. Hai ý này có mối quan hệ chặt chẽ với bảng, vì chúng là phần trình bày cụ thể của các ý trong bảng. Thông qua bảng, các nội dung và tiêu chí được diễn đạt một cách chi tiết và rõ ràng, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu được sự khác biệt cũng như mối liên hệ giữa các câu chuyện và các ý nghĩa mà chúng mang lại. Bảng giúp hệ thống hóa thông tin, làm nổi bật những điểm chính và cung cấp cái nhìn toàn diện về các vấn đề được đề cập trong văn bản.

- Những khác biệt ở giữa hai tác phẩm đã được nêu ra.

>> Xem thêm: Soạn văn 12 cánh diều 

1.3 Câu 3 trang 38 SGK Văn 12/1 Cánh diều 

Những văn bản ở trên có đảm bảo các yêu cầu của một bài so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện hay không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

Văn bản trên đã đảm bảo được những yêu cầu của bài so sánh vì đã đưa ra được các tiêu chí so sánh, kết quả so sánh, phân tích một cách cụ thể và rút ra được nhận thức về đặc điểm thể loại.

2. Soạn bài Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện: Thực hành viết

Đề bài: So sánh những yếu tố kì ảo trong “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ với yếu tố kì ảo có trong truyện cổ tích “Thạch Sanh”.

2.1  Bài viết tham khảo 1

Mỗi tác phẩm văn học thu hút người đọc bởi những yếu tố độc đáo riêng. Một trong những yếu tố góp phần tạo nên sự thành công của tác phẩm là yếu tố kỳ ảo. Đặc biệt, yếu tố kỳ ảo trong "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" và truyện cổ tích "Thạch Sanh" có vai trò nổi bật. Khi so sánh yếu tố kỳ ảo giữa hai tác phẩm này, chúng ta sẽ nhận thấy dấu ấn sáng tạo của Nguyễn Dữ trong việc tiếp nhận và phát triển những ảnh hưởng từ văn học dân gian. Qua đó, người đọc có thể hiểu rõ hơn về cách tác giả sử dụng yếu tố kỳ ảo để làm nổi bật nội dung và thông điệp của mình, đồng thời thấy được sự tài tình trong việc kế thừa và đổi mới từ những câu chuyện dân gian truyền thống.

Trong "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên," yếu tố kỳ ảo đầu tiên phải nhắc đến là sự xuất hiện của các nhân vật từ cõi âm, khác biệt so với các truyện thông thường có nhân vật thần thánh, cao quý không vướng bụi trần. Điều này mang lại cho người đọc những trải nghiệm mới lạ, kích thích trí tò mò và để lại ấn tượng sâu sắc về cốt truyện. Nhân vật cõi âm đầu tiên xuất hiện, là điểm khởi đầu cho mọi diễn biến tiếp theo, chính là tên tướng giặc họ Thôi. Hắn bại trận và chết trên đất Việt, sau đó trở thành yêu quái, chiếm miếu của Thổ công và quấy nhiễu dân chúng. Việc xây dựng nhân vật từ cõi âm với tính cách độc đáo và hành động đặc biệt đã làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn và lôi cuốn hơn.

Trong "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên," nhân vật phản diện điển hình là tên tướng giặc họ Thôi. Khi còn sống, hắn làm giặc, gây họa cho dân lành; khi chết đi, hắn biến thành yêu quái, tiếp tục quấy nhiễu nhân gian và bị mọi người khinh ghét, sợ hãi. Hình tượng tên giặc này cũng phản ánh thực trạng xã hội lúc bấy giờ với nạn tham quan hoành hành, khiến nhân dân khốn khổ. Điều này thể hiện qua việc hắn hối lộ quan tham, che giấu sự thật, thậm chí làm trò bạo ngược trước thượng đế. Khi Ngô Tử Văn, nhân vật đại diện cho chính nghĩa, tự tay đốt ngôi đền để trừ yêu quái, tên giặc Thôi không còn chỗ trú ngụ. Hắn ngang nhiên xâm nhập vào giấc mộng của Tử Văn, cảnh cáo chàng bằng những lời lẽ oai nghiêm, văn vẻ, đòi chàng phải dựng lại ngôi đền. Hành động này không chỉ nhấn mạnh sự xảo trá và ngoan cố của tên giặc mà còn làm nổi bật sự dũng cảm và kiên quyết của Tử Văn trong việc bảo vệ lẽ phải và trừ diệt cái ác. Khi thấy Tử Văn vẫn điềm nhiên không sợ chết, tên giặc họ Thôi tức giận, quay ra dọa nạt: "Phong đô không xa xôi gì, tuy ta hèn nhưng há lại không đem nổi nhà ngươi đến đấy. Không nghe lời ta rồi sẽ biết". Ngay tối hôm đó, tên giặc này không tha cho Tử Văn, khiến chàng phải xuống hầu trước cõi âm ti. Tại điện Diêm Vương, hắn tiếp tục giả dạng Thổ công bị đốt đền, dùng lời lẽ điêu ngoa và lươn lẹo nhằm buộc tội Tử Văn để chàng bị trừng phạt. Hành động này thể hiện sự xảo trá và độc ác của tên giặc, cố gắng lợi dụng mọi thủ đoạn để đạt được mục đích của mình.

Tuy nhiên, qua đó, ta cũng thấy rõ lòng dũng cảm và kiên định của Tử Văn trong việc chống lại cái ác và bảo vệ lẽ phải, bất chấp mọi đe dọa và nguy hiểm từ thế lực tà ác. Khi thấy Tử Văn có bằng chứng vạch trần tội lỗi của mình, tên giặc họ Thôi ngay lập tức thay đổi thái độ, giở giọng nhân từ, cầu xin Diêm Vương tha cho Tử Văn để tránh bị trừng phạt. Hắn cố tỏ ra nhân đức và giả nghĩa: "...xin đại vương tha cho hắn để có cái đức rộng rãi. Chẳng cần đòi hỏi dây dưa, nếu chẳng may trị tội nó sợ sẽ làm hại đến đức hiếu sinh", câu nào cũng đầy vẻ đạo đức giả. Thực tế, tên giặc này đang sợ rằng tội ác của mình sẽ bị phơi bày, nên mới nhanh chóng bưng bít sự việc. Sự đổi giọng nhanh chóng và thái độ giả tạo này không chỉ bộc lộ bản chất xấu xa của hắn mà còn làm nổi bật lòng can đảm và trí tuệ của Tử Văn trong việc đối mặt với cái ác và bảo vệ lẽ phải. Qua đó, ta thấy rõ sự tương phản giữa cái thiện và cái ác, giữa lòng dũng cảm và sự hèn nhát. Quả là giang sơn dễ đổi bản tính khó dời, bản tính của tên giặc họ Thôi không thay đổi, dù cận kề cái chết vẫn giở trò lươn lẹo. Cuối cùng, hắn nhận kết cục xứng đáng khi bị nhét gỗ vào miệng và đày xuống ngục Cửu U, không thể tránh khỏi số phận bi thảm.

Nhân vật thứ hai trong truyện là Thổ công, từng là một vị quan dưới thời Lý Nam Đế. Do có công giúp vua giữ nước, ông được ban chức Thổ công và một ngôi đền để nhận hương khói từ nhân dân. Khi đến gặp Tử Văn, Thổ công hiện lên với phong thái nhàn nhã, khoan thai, mặc áo vải mũ đen, thể hiện tính cách hiền lành và trung thực. Vì bản tính này, ông buộc phải nhún nhường để tên giặc họ Thôi làm loạn. Thổ công đại diện cho phe chính nghĩa, nhưng lại là nạn nhân của vấn nạn tham quan và gian thần nịnh nọt, chịu khốn đốn trước tình cảnh rối ren. Trong truyện, Thổ công là người đã chỉ dẫn cho Ngô Tử Văn khi chàng phải hầu Diêm Vương dưới âm ti, giúp chàng thắng kiện và khiến tên giặc họ Thôi bị trừng phạt. Sự kết hợp giữa Thổ công và Ngô Tử Văn gợi nhớ đến sự giúp đỡ của thần, phật đối với nhân vật chính trong các câu chuyện dân gian và cổ tích.

Tuy nhiên, điểm khác biệt là Ngô Tử Văn không hoàn toàn dựa vào sự hướng dẫn của Thổ công mà quan trọng nhất là dựa vào khí khái, tinh thần dũng cảm của bản thân và tấm lòng trung thực, không sợ kẻ ác của mình. Điều này tạo nên một nhân vật chính mạnh mẽ, không chỉ nhờ vào sự trợ giúp từ các thế lực siêu nhiên mà còn dựa vào chính phẩm chất và lòng can đảm của mình. Sự phối hợp giữa Thổ công và Ngô Tử Văn trong truyện gợi nhớ đến sự đoàn kết của nhân dân ta trong công cuộc chống giặc ngoại xâm. Tương tự, đây là biểu tượng cho sự đoàn kết của phe chính nghĩa khi đối diện với cái ác và cái xấu đang hoành hành. Thổ công đại diện cho người dân hiền lành, chịu nhiều bất công, còn Ngô Tử Văn là người dũng cảm đứng lên chống lại sự bất công đó. Cả hai nhân vật, cùng nhau, tạo nên một liên minh mạnh mẽ, tượng trưng cho sự đoàn kết và quyết tâm của những người chính trực trong việc đối đầu và đánh bại thế lực xấu xa.

Diêm Vương là người đứng đầu cõi âm, đóng vai trò phán xử trong truyện. Ban đầu, trước lời tố cáo đầy gian dối và lươn lẹo của tên tướng giặc họ Thôi, Diêm Vương đã bị lừa và trách phạt Tử Văn vì đã phá đền, nơi thần phật nương náu. Diêm Vương, lúc đó, không nhận ra sự thật và tin vào những lời gian trá của kẻ ác, khiến Tử Văn phải chịu oan ức. Nhân vật này ban đầu bị lừa gạt nhưng sau cùng đã nhận ra sự thật nhờ vào chứng cứ mà Tử Văn cung cấp, thể hiện sự công minh trong việc phán xử. Tuy nhiên, sau một hồi tranh cãi và phân xử, khi Ngô Tử Văn đưa ra được chứng cứ xác thực, Diêm Vương lập tức nhận ra sự thật, trả lại công bằng cho Tử Văn. Ông đồng thời xử phạt tên giặc họ Thôi để trừng trị tính gian tà, luôn làm điều ác và quấy nhiễu nhân dân, lại còn giỏi nói dối. Những nhân vật khác như quỷ Dạ xoa và quỷ sứ góp phần làm cho chốn âm ti thêm sinh động và đa dạng, thể hiện được sự uy nghiêm và cẩn trọng nơi địa phủ, từ đó khơi gợi cảm giác hứng thú cho người đọc. Sự phán xét công minh của Diêm Vương và sự hiện diện của các nhân vật phụ tạo nên bức tranh toàn cảnh về công lý và trật tự, làm nổi bật cuộc đấu tranh giữa thiện và ác.

Cuối cùng, Ngô Tử Văn, nhân vật chính của câu chuyện, không chỉ phải trải qua giấc mộng về tên tướng giặc họ Thôi và bị đưa xuống âm phủ chịu tội, mà điều kỳ diệu và gây ấn tượng nhất của ông là việc sống lại sau khi diện kiến với Diêm Vương. Điều này thể hiện một chân lý đích thực rằng, ở thế gian này, người hiền gặp lành sẽ được đền đáp xứng đáng, không phải chịu chết một cách bất công. Sự hiện diện của lẽ phải không chỉ ở thế gian mà còn ở cả chốn âm ti, nơi mà mỗi người sẽ được trả về để hưởng phúc phần xứng đáng. Ngô Tử Văn nhận lời mời của Thổ công để đến sống ở cõi tiên, hưởng thụ phúc lạc của tiên nhân, một kết thúc hậu trong hậu cho câu chuyện này.

Trong truyện cổ tích “Thạch Sanh”, Thạch Sanh được mô tả như là một thái tử được Ngọc Hoàng phái xuống trần gian để làm con vợ chồng cho một gia đình. Bà mẹ của Thạch Sanh đã mang thai mấy năm mà không sinh được, từ đó khẳng định sự cao quý và tài năng phi thường của cậu bé. Được thiên thần dạy cho các môn võ nghệ và phép thần thông, Thạch Sanh tiếp tục chứng tỏ nguồn gốc và tài năng của mình. Trải qua việc giết chằn tinh và đại bàng, cậu đã cứu được con trai vua Thủy Tề và được mời xuống chơi ở Thủy Cung, làm nổi bật chân lý rằng người hiền sẽ gặp lành. Điều này làm cho Thạch Sanh trở thành một nhân vật huyền thoại với sự xuất sắc và tài năng phi thường của mình, cũng như khẳng định được vị trí cao quý trong thế giới cổ tích. Hồn chằn tinh và đại bàng đã mưu hại Thạch Sanh, thể hiện sự bền bỉ của tà ác. Điều này minh họa rằng sự xấu xa có thể tồn tại lâu dài và gây hại cho người khác. Niềm hy vọng vào cuộc sống sung túc của người lao động được thể hiện qua cái niêu cơm thần vô tận, không bao giờ cạn kiệt. Đây là biểu tượng cho lý tưởng cuộc sống an nhàn của người dân lao động. Cây đàn thần không chỉ giúp Thạch Sanh giải oan mà còn mang lại hòa bình cho đất nước. Sự xuất hiện của cây đàn thần và hiệp sĩ khởi lên sự công bằng và quyền lực của lẽ phải. Những chi tiết này cùng nhau làm tăng sự hấp dẫn của câu chuyện, cho thấy niềm tin vào công lý và lý tưởng sống của người lao động.

Như vậy có thể thấy được rằng, các yếu tố kì ảo, hoang đường có trong tác phẩm không chỉ đơn thuần góp phần làm cho câu chuyện trở nên thêm hấp dẫn, kịch tính, gây ấn tượng sâu sắc ở trong lòng người đọc. Mà quan trọng hơn nó cũng đã góp phần làm nổi bật chủ đề, nội dung và tính cách của từng nhân vật theo những tuyến thiện - ác, từ đó phản ánh được mơ ước của nhân dân ta về một thế giới đầy công bằng bình đẳng, chân lý "ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác" sẽ được thực thi ở muôn nơi và không kể chốn nhân gian hay ở cõi âm ty địa ngục.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

2.2 Bài viết tham khảo 2 

Trong cả hai tác phẩm "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và truyện cổ tích "Thạch Sanh", việc sử dụng yếu tố kì ảo có nhiều điểm tương đồng. Ở "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên", các nhân vật kì ảo được mô tả với sự chi tiết đặc biệt. Những hình ảnh như hồn ma của tướng quân Bách Hộ Họ Thôi, người đã thất bại trong trận chiến của Bắc Triều, và cái hồn bơ vơ ở Nam Triều, tranh miếu chiếm đoạt đền Thổ Công, đều là biểu tượng của cái ác, sự lừa lọc và giả dối. Một nhân vật khác là Thổ Công, người giữ chức Ngực Sự Đại Phu từ thời Lý Nam Đế, đã hy sinh vì lòng trung thành với vương. Trong khi đó, Diêm Vương, người đứng đầu Minh Tịch, là người trực tiếp phán xử vụ án giữa Tử Văn và hồn ma tướng giặc. Cả hai tác phẩm đều khắc họa một thế giới kì diệu, nơi mà sự thật và ảo tưởng xen kẽ nhau, tạo nên một không gian văn học độc đáo, sâu sắc. Sự hiện diện của những nhân vật kì ảo không chỉ làm giàu thêm màu sắc cho câu chuyện mà còn mang đến những bài học đậm chất triết học về cuộc sống và con người.

Cả "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và truyện cổ tích "Thạch Sanh" đều sử dụng những nhân vật kì ảo để thể hiện cốt truyện. Trên mặt trận của "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên", các nhân vật như hồn ma của tướng quân Bách Hộ Họ Thôi và Thổ Công, người đã hy sinh vì lòng trung thành với vương, đều là những biểu tượng của sự lừa dối và cái ác. Trong khi đó, "Thạch Sanh" mang đến những nhân vật như Ngọc Hoàng, thái tử và chằn tinh, cùng với đồ vật thần kì như niêu cơm thần và tiếng đàn giúp Thạch Sanh giải oan, tất cả chỉ tồn tại trong thế giới cổ tích. Cả hai tác phẩm đều sử dụng mô típ về vong hồn và sự phân chia Thiện - Ác trong thế giới thần linh. Đây là những yếu tố quen thuộc trong văn học Việt Nam, xuất hiện từ truyện cổ tích thần kì đến truyền kì, mang lại những bài học về đạo lý và sự sống cho người đọc. Sự xen kẽ giữa thực và ảo, cùng với những tình tiết kì bí, làm nên sự hấp dẫn và sâu sắc của hai tác phẩm này.

Tuy nhiên, cả hai tác phẩm có những khác biệt đáng kể về cách sử dụng yếu tố kì ảo. "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" giới thiệu nhân vật chính là Ngô Tử Văn một cách rất cụ thể, với tên và nơi sinh là "huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang", gắn kết với những địa danh có thực. Trong khi đó, trong truyện cổ tích "Thạch Sanh", nhân vật chính Thạch Sanh có một nguồn gốc xuất thân kì ảo hơn: được Ngọc Hoàng cử xuống đầu thai làm con của hai vợ chồng già nghèo nhưng tốt bụng, luôn giúp đỡ mọi người. Cách miêu tả và phát triển nhân vật chính trong mỗi tác phẩm mang đến sự đặc biệt riêng biệt, từ đó tạo ra những khía cạnh độc đáo của từng câu chuyện.

Sự kết hợp giữa thực và ảo, cùng với sự phát triển của mỗi nhân vật, làm nên sự phong phú và hấp dẫn của văn học dân gian Việt Nam. Một điểm khác biệt rõ rệt giữa hai tác phẩm là kết thúc của câu chuyện. Truyện "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" kết thúc với việc Tử Văn trở về và nhận chức phán sự đền Tản Viên, trong khi "Thạch Sanh" kết thúc với Thạch Sanh được kết duyên với công chúa và trở thành ngôn vua. Ngoài ra, giá trị triết lý của mỗi tác phẩm cũng mang nhiều đặc điểm riêng biệt. "Thạch Sanh" nhấn mạnh vào triết lý sống "ở hiền gặp lành", điều này có nghĩa là những người lành sẽ gặp những điều tốt lành, trong khi kẻ ác sẽ phải chịu trừng phạt. Trong khi đó, "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" tập trung vào sự cứng cỏi và can đảm của kẻ sĩ, nhấn mạnh vào việc đấu tranh cho sự công bằng và bảo vệ người yếu thế. Sự khác biệt trong cách kết thúc và giá trị triết lý của hai tác phẩm này giúp làm nổi bật những đặc điểm riêng biệt của từng câu chuyện, đồng thời làm phong phú thêm di sản văn học dân gian Việt Nam.

Qua việc phân tích và so sánh giữa những điểm tương đồng và khác biệt, chúng ta có thể nhận thấy yếu tố kì ảo trong thể loại truyền kỳ là sự tiếp nối của văn học dân gian. Những nhân vật kì ảo không có thực và các mô típ như người chết sống lại, thế giới thần linh với sự phân chia thiện ác, đều là những đặc điểm chung của thể loại này. Một số tác phẩm kì ảo từ thời trung đại vẫn mang dấu ấn của văn học dân gian, nhưng cũng là sự sáng tạo riêng biệt của tác giả, thể hiện sự bừng ngộ và ý thức của con người đối với hiện thực. Dòng truyền kỳ không chỉ là sự tiếp thừa mà còn là nền tảng cho sự phát triển và đa dạng hóa của văn học, tạo nên những câu chuyện mê hoặc với các yếu tố bất ngờ và kỳ diệu. Những tác phẩm này không chỉ giải trí mà còn khơi gợi suy ngẫm về bản chất của con người và thế giới xung quanh.

Nguyễn Dữ đã lấy cảm hứng từ sự “kì” để nói về cái “thực” trong khi sáng tác "Truyền Kỳ Mạn Lục". Điều này làm cho yếu tố kì ảo trở thành một phương thức kể chuyện mang lại sự hấp dẫn và sinh động cho câu chuyện. Yếu tố kì ảo và yếu tố hiện thực đan xen vào nhau, tồn tại song song nhằm phản ánh tư tưởng của tác giả. Trái ngược với truyền cổ tích "Thạch Sanh" nơi yếu tố kì ảo chiếm vai trò to lớn và không thể thiếu trong việc phát triển tình tiết và giải quyết xung đột, các yếu tố như chiếc đàn thần và niêu cơm của Thạch Sanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy câu chuyện. Sáng tạo của Nguyễn Dữ không chỉ là việc tạo ra những câu chuyện thú vị mà còn là phản ánh sâu sắc về con người và xã hội thông qua việc sử dụng yếu tố kì ảo và hiện thực. Điều này thể hiện sự đa chiều và sâu sắc của văn học truyền kỳ Việt Nam, đóng góp vào di sản văn hóa và triết học của dân tộc.

2.3 Bài viết tham khảo 3

Trong cả "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" của Nguyễn Dữ và truyện cổ tích "Thạch Sanh", yếu tố kì ảo được sử dụng một cách độc đáo để tạo ra những câu chuyện đầy hấp dẫn và ý nghĩa. Hai tác phẩm này chia sẻ nhiều điểm tương đồng trong việc khai thác sự kỳ diệu và phong phú của văn hóa dân gian Việt Nam. 

Cả "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và "Thạch Sanh" đều giới thiệu những nhân vật kì ảo, không có thật. Trong "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên", các nhân vật này được miêu tả chi tiết, mang những ý nghĩa sâu sắc như hồn ma của tướng Bách Hộ Họ Thôi, người đã thất bại trong trận chiến ở Bắc Triều và hồn ma bơ vơ ở Nam Triều, cùng với việc tranh giành miếu đền Thổ Công. Họ là biểu tượng của sự ác, sự lừa dối và giả dối. Nhân vật Thổ Công, người giữ chức Ngự Sử Đại Phu từ thời Lý Nam Đế, hy sinh vì lòng trung thành với vương. Diêm Vương, người đứng đầu, trực tiếp phán xử vụ án giữa Tử Văn và hồn ma tướng giặc. Hình ảnh và vai trò của nhân vật kì ảo trong mỗi tác phẩm không chỉ làm phong phú thêm cốt truyện mà còn là công cụ để tác giả thể hiện sâu sắc những giá trị đạo đức và triết lý trong văn học dân gian Việt Nam.

Điều này giúp tạo nên sự độc đáo và thu hút của từng câu chuyện, góp phần làm nên di sản văn hóa vô giá của dân tộc. Cả "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và "Thạch Sanh" đều có những nhân vật kì ảo và đồ vật thần kỳ. Trong "Thạch Sanh", các nhân vật như Ngọc Hoàng, thái tử, chằn tinh tồn tại chỉ trong thế giới cổ tích, cùng với các đồ vật như niêu cơm thần và tiếng đàn có khả năng giải oan. Các yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cốt truyện và tạo ra sự hấp dẫn đặc biệt của câu chuyện. Sự tương đồng còn được thể hiện qua mô típ chung trong cả hai tác phẩm. Cả "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và "Thạch Sanh" đều có yếu tố vong hồn sau khi chết và sự phân chia Thiện - Ác trong thế giới thần linh. Đây là những yếu tố cốt lõi của văn học dân gian Việt Nam, giúp thể hiện các giá trị về đạo đức và nhân sinh qua từng câu chuyện. Những nhân vật kì ảo và mô típ chung này không chỉ làm giàu thêm nội dung của từng tác phẩm mà còn góp phần làm nên sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân gian Việt Nam, từ đó thể hiện sự sáng tạo và sự sâu sắc của con người trong việc xây dựng và truyền bá di sản văn hóa dân tộc.

Ngoài những điểm tương đồng, hai tác phẩm "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và "Thạch Sanh" sử dụng yếu tố kì ảo có những điểm khác biệt đáng chú ý. Trong "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên", nhân vật chính là Tử Văn được tác giả giới thiệu một cách cụ thể từ tên đến quê quán liên kết với những địa danh thực tế. Trong khi đó, nhân vật chính của "Thạch Sanh" là Thạch Sanh có nguồn gốc kì ảo khi được phái xuống đầu thai làm con của một gia đình nghèo nhưng lại được Ngọc Hoàng chọn làm thái tử. Sự khác nhau còn được thể hiện ở kết thúc của mỗi tác phẩm. Truyện "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" có một kết thúc mở, nhân vật chính Tử Văn trở thành chức phán sự đền Tản Viên.

Trong khi đó, "Thạch Sanh" kết thúc với Thạch Sanh được kết duyên với công chúa và trở thành ngôi vua, điều này tạo nên sự khác biệt trong giá trị và thông điệp của từng câu chuyện. Sự sáng tạo trong việc sử dụng yếu tố kì ảo không chỉ làm giàu thêm nội dung mà còn phản ánh sâu sắc về con người và xã hội trong từng thước phim của văn học dân gian Việt Nam, từ đó củng cố và truyền bá di sản văn hóa dân tộc. Trong "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên", Tử Văn trở về và nhận chức phán sự đền Tản Viên, thể hiện sự can đảm và mạnh mẽ của nhân vật. Trong khi đó, "Thạch Sanh" kết thúc với Thạch Sanh kết hôn với công chúa và trở thành vua. Điều này phản ánh triết lí sống "Ở hiền gặp lành", và sự báo ứng đối với kẻ ác, là những giá trị văn hóa sâu sắc được tôn vinh trong từng tác phẩm.

Qua việc phân tích và đánh giá sự tương đồng và khác biệt, chúng ta có thể thấy rằng yếu tố kì ảo trong thể loại truyền kì là một phần không thể thiếu của văn học dân gian. Cả "Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản Viên" và "Thạch Sanh" đều khéo léo sử dụng yếu tố này để xây dựng những câu chuyện sâu sắc và hấp dẫn. Đồng thời, qua những tác phẩm này, những thông điệp về cuộc sống và nhân văn được truyền tải một cách hiệu quả, từ đó làm giàu thêm di sản văn hóa và giá trị đạo đức của dân tộc.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi Soạn bài Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện trong sách giáo khoa Cánh diều 12 tập 1. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Muối của rừng
• Thực hành đọc hiểu: Chiếc thuyền ngoài xa
• Thực hành tiếng Việt trang 33